Dobrowolne ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne

Narzekamy na konieczność płacenia składek do ZUS ?i NFZ, ale kiedy tracimy stałą pracę, zaczynamy je doceniać. Warto wiedzieć, że ubezpieczyć się można też dobrowolnie.

Publikacja: 25.09.2014 07:51

Dobrowolne ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne

Foto: Fotorzepa, Krzysztof Skłodowski

Niespełna 9 tys. osób płaci do ZUS dobrowolne składki emerytalne i rentowe. Mogą to robić wszyscy, którzy pracują na podstawie umowy o dzieło, utrzymują się z wynajmowania mieszkań czy przebywają w krajach, w których nie ma powszechnych systemów zabezpieczenia społecznego. Podobnie można dobrowolnie ubezpieczyć się w Narodowym Funduszu Zdrowia, by mieć dostęp do publicznej opieki medycznej.

Składki można odliczyć albo od dochodu (na ubezpieczenie emerytalne i rentowe), albo od podatku (zdrowotne), pod warunkiem że płacimy podatek dochodowy. Dla niektórych osób takie rozwiązanie może się okazać korzystne.

Odliczenie ?od dochodu...

Od początku zeszłego roku prawo do dobrowolnych ubezpieczeń społecznych w ZUS: emerytalnego i rentowego (ale nie wypadkowego i chorobowego), ma każdy, kto nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Składki płaci się od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż minimalna pensja (w tym roku 1680 zł brutto). Dobrowolna składka emerytalna może więc wynosić 327,94 zł, a rentowa 134,40 zł (w sumie ponad 462 zł).

Kwota jest spora, ale jeśli zarabiamy legalnie i płacimy podatek dochodowy, część możemy odzyskać. Ile?  To zależy od formy naszego opodatkowania. Zapłacone składki dobrowolne, tak samo jak obowiązkowe, są odliczane od podstawy opodatkowania, czyli od dochodu. Można je odliczyć tylko do wysokości uzyskanego w danym roku podatkowym dochodu (przychodu).

Najogólniej mówiąc, jeśli płacimy podatek dochodowy na ogólnych zasadach, to odzyskujemy ze składki dobrowolnej 19 proc. Oczywiście pod  warunkiem, że nasze przychody są odpowiednio wysokie.

Na opłacanie dobrowolnej składki emerytalnej mogą się zdecydować na przykład osoby, które mają przerwę w zatrudnieniu (czyli w odprowadzaniu składek obowiązkowych)  i obawiają się, że w przyszłości będą miały zbyt krótki staż ubezpieczeniowy, by dostać emeryturę minimalną. Ale uwaga: trzeba pamiętać, że dobrowolnie można się ubezpieczać maksymalnie przez dziesięć lat. Jeśli trwa to dłużej, traci się gwarancję minimalnego świadczenia.

... lub od podatku

Dobrowolnie można się także ubezpieczyć w Narodowym Funduszu Zdrowia (NFZ). Zyskuje się wtedy dostęp do publicznej opieki zdrowotnej, co jest szczególnie ważne w razie poważnych chorób, operacji czy wypadków.

Podstawą do obliczenia składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne jest przeciętna płaca w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału (z wypłatami z zysku). Składka wynosi 9 proc. W tym kwartale co miesiąc trzeba płacić 354,95 zł.

W przypadku składki do NFZ (zarówno obowiązkowej, jak i dobrowolnej) 7,75 proc. odlicza się od podatku. Jest  to więc rozwiązanie korzystniejsze finansowo w porównaniu ze składkami do ZUS. Ale rzecz jasna, żeby skorzystać z całego odliczenia, trzeba mieć odpowiednio wysokie przychody.

Załóżmy, że jesteśmy zatrudnieni na podstawie umowy o dzieło. Żeby sprawdzić, czy będziemy w stanie odliczyć składki, najpierw musimy od kwoty podanej w umowie o dzieło odjąć koszty uzyskania przychodu (20 albo 50 proc., w zależności od typu umowy), potem od dochodu odejmujemy zapłacone składki na dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Od tej podstawy wyliczamy podatek dochodowy. I już wiemy, czy wystarczy na odliczenie składki zdrowotne, jeśli nie całej, to przynajmniej części. Robiąc szacunki, zastanówmy się, czy nie stracimy innej ulgi, na przykład na dziecko. Analiza będzie dużo łatwiejsza, jeśli płacimy tylko dobrowolne składki do NFZ.Gdy przestajemy odprowadzać obowiązkowe składki zdrowotne i chcemy płacić dobrowolne, powinniśmy dopełnić formalności możliwie jak najszybciej. Za przerwę w opłacaniu składek trwającą dłużej niż trzy  miesiące od wygaśnięcia obowiązkowego ubezpieczenia NFZ pobierze od nas dodatkową opłatę.

Po pierwsze – jest ona wysoka (zależy od tego, jak długo nie byliśmy ubezpieczeni), po drugie – nie można jej odliczyć od podatku.

Warto w takiej sytuacji postarać się choćby o krótkotrwałą umowę-zlecenie czy pracę czasową, by na ten okres mieć ubezpieczenie obowiązkowe i po jego ustaniu móc zgłosić się do dobrowolnego.

Przydatne przepisy

? ?Zasady rozliczeń podatkowych składek znajdziemy w ustawie ?z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, art. 26 ust. 1 pkt 2.

? ?O składkach na ubezpieczenie zdrowotne jest mowa ?w ustawie z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki ?zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ?opłaconych bezpośrednio przez podatnika, art. 27b ust. 1 pkt 1, ust. 2 i 3.

ZUS

Niespełna 9 tys. osób płaci do ZUS dobrowolne składki emerytalne i rentowe. Mogą to robić wszyscy, którzy pracują na podstawie umowy o dzieło, utrzymują się z wynajmowania mieszkań czy przebywają w krajach, w których nie ma powszechnych systemów zabezpieczenia społecznego. Podobnie można dobrowolnie ubezpieczyć się w Narodowym Funduszu Zdrowia, by mieć dostęp do publicznej opieki medycznej.

Składki można odliczyć albo od dochodu (na ubezpieczenie emerytalne i rentowe), albo od podatku (zdrowotne), pod warunkiem że płacimy podatek dochodowy. Dla niektórych osób takie rozwiązanie może się okazać korzystne.

Pozostało 86% artykułu
Materiał Partnera
Zainwestuj w przyszłość – bez podatku
Materiał Partnera
Tak możesz zadbać o swoją przyszłość
Emerytura
Wypłata pieniędzy z PPK po 2 latach oszczędzania. Ile zwrotu dostaniemy
Emerytura
Autozapis PPK 2023. Rezygnacja to dobry pomysł? Eksperci odpowiadają
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Emerytura
Emeryci ograniczają wydatki. Mają jednak problemy z długami