Składka dobrowolna zmniejsza podstawę opodatkowania

Niespełna 9 tysięcy osób płaci dobrowolne składki emerytalne i rentowe w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. A mogą to robić wszyscy, którzy mają umowy o dzieło, utrzymują się z wynajmowania mieszkania. Mogą ją płacić także osoby przebywające na emigracji w krajach, w których nie ma powszechnych systemów zabezpieczenia społecznego. Mogą także dobrowolnie ubezpieczyć się w Narodowym Funduszu Zdrowia i mieć dostęp do publicznej służby zdrowia. Składki można odliczyć albo od dochodu (społeczne) albo od podatku (zdrowotną) pod warunkiem, że płacimy podatek dochodowy. Warto więc zastanowić się czy przy kwotach, jakie mamy na swoje utrzymanie płacenie ich nie jest dla nas korzystne.

Dobrowolne składki: emerytalna i rentowa

Prawo do dobrowolnych ubezpieczeń społecznych (emerytalnego i rentowego) w ZUS jest powszechne od początku zeszłego roku. Ma do niego prawo każdy kto nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Składki na ten typ ubezpieczenia płaci się od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż minimalna pensja (w tym roku 1680 zł brutto). Składka emerytalna może więc wynieść 327,94 zł a rentowa - 134,40 zł. Czyli jest to ponad 462 zł. Spora kwota w domowym budżecie. Ale jeśli zarabiamy legalnie i płacimy podatek dochodowy to możemy odzyskać z niej pewną część. Jaką – to zależy od formy naszego opodatkowania. Składki dobrowolne, tak samo jak obowiązkowe podlegają bowiem takim samym zasadom podatkowym. Zapłacone są odliczane od podstawy opodatkowania, czyli od dochodu. Można je odliczyć tylko do wysokości uzyskanego w danym roku podatkowym dochodu (przychodu).

W przypadku ubezpieczeń dobrowolnych można tylko płacić składkę za ubezpieczenie emerytalne i rentowe (nie można za wypadkowe i chorobowe).

Najogólniej mówiąc jeśli płacimy podatek dochodowy na ogólnych zasadach to odzyskujemy ze składki dobrowolnej 19 proc. Pod warunkiem oczywiście, że nasze przychody są odpowiednio wysokie.

Ważne: jeśli na takie opłacanie składki zdecydują się osoby, które mają przerwę z zatrudnieniu (czyli w opłacaniu składek obowiązkowych) i w ten sposób chcą wydłużyć swój staż ubezpieczeniowy, by dostać w przyszłości emeryturę minimalną, to trzeba pamiętać, że dobrowolnie ubezpieczać się można przez dziesięć lat, przy dłuższym ubezpieczeniu – traci się gwarancję minimalnego świadczenia.

Odliczanie składki zdrowotnej

Emerytura i renta to świadczenia, o jakich nie myślimy na co dzień. Znacznie częściej i to w teraźniejszości przydatne może okazać się dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w NFZ. Jego stawka jest wyższa niż w przypadku obowiązkowego ubezpieczenia dla samozatrudnionych czy osób zarabiających na etacie do 4,5 tys. brutto, ale na pewno daje gwarancje szerszego dostępu do opieki medycznej niż w przypadku ubezpieczeń prywatnych (komercyjnych). Szczególnie ważne okazuje się to w sytuacjach ekstremalnych: poważnych chorób, operacji czy wypadków.

Podstawą do obliczenia składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne jest przeciętna płaca z sektora przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału (i to z wypłatami z zysku). Składka wynosi 9 proc. W tym kwartale to jest miesięcznie 354,95 zł.

W przypadku składki do NFZ (nie ma znaczenia czy obowiązkowej czy dobrowolnej) 7,75 proc. odlicza się od podatku. Jest to więc korzystniejsze finansowo niż w przypadku składek do ZUS. Ale znowu, by skorzystać z odliczenia, trzeba mieć odpowiednio wysokie przychody. Może się bowiem okazać, że są zbyt niskie, by odzyskać z podatku całą „ulgę składkową".

Jak to sprawdzić: należy od kwoty naszej umowy o dzieło najpierw odliczyć koszty uzyskania przychodu (20 albo 50 proc w zależności od typu umowy), potem odjąć od dochodu zapłacone składki na dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i oraz rentowe i od tej podstawy policzyć podatek dochodowy. Następnie sprawdzić czy możemy od niego odjąć 7,75 proc składkę (ponad 309 zł w tym kwartale), albo jaką część z tej kwoty. Przy tych szacunkach warto też zastanowić się czy nie stracimy innej ulgi – na przykład na wychowywanie dziecka.

Są też osoby, które płacą tylko dobrowolną składkę do NFZ. W ich przypadku szacunki będą jeszcze prostsze.

Ale uwaga: jeśli mamy przerwę w płaceniu składek do NFZ to ten pobierze od nas dodatkową opłatę. Po pierwsze jest wysoka i zależy od tego jak długo nie byliśmy ubezpieczeni, po drugie nie można jej odliczyć od podatku. Warto w takiej sytuacji postarać się o nawet krótkotrwałą umowę zlecenia, pracę czasową i na ten czas mieć ubezpieczenie obowiązkowe. Jeśli do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego zgłosimy się w ciągu trzech miesięcy od wygaśnięcia obowiązkowego ubezpieczenia – nie zapłacimy dodatkowej opłaty.