Dwa tygodnie na wybór OFE

Rząd przygotował przegląd działalności funduszy emerytalnych. Na tej podstawie mają być rekomendowane zmiany. Jak mówi premier Donald Tusk, jednym z rozważanych scenariuszy jest dobrowolność uczestnictwa w OFE.

Jaki będzie ostateczny kształt zmian, okaże się w ciągu kolejnych miesięcy. Na razie obowiązują przepisy, zgodnie z którymi każdy, kto rozpoczyna  pracę czy własną działalność gospodarczą, musi zapisać się do funduszu emerytalnego. Dotyczy to też wszystkich, którzy już kiedyś wybrali OFE, ale zrobili to w czasie, kiedy nie podlegali ubezpieczeniom społecznym. Zatem tamta decyzja nie zrodziła żadnych skutków prawnych. Do funduszy nie muszą natomiast przystępować studenci i uczniowie do 26. roku życia, którzy podjęli pracę na podstawie umowy-zlecenia, umowy o dzieło lub rozpoczęli studia doktoranckie.

O tym, że przynależność do OFE jest obowiązkowa, przypomina ZUS, i to dwa razy w roku. W połowie czerwca 2013 r. rozesłał w tej sprawie pisma do 223,6 tys. osób. Ci, którzy je otrzymali, mają teraz czas do 10 lipca na wybór funduszu.

Co jest ważne

Wybierając  fundusz emerytalny (działa ich teraz 14, a niedługo będzie 13), trzeba wziąć pod uwagę przede wszystkim efektywność inwestycyjną. W jej ocenie mogą pomóc analizy Komisji Nadzoru Finansowego. Zawierają one nie tylko wyniki inwestycyjne OFE w różnych okresach, ale także dane o opłatach. Można je znaleźć na stronie internetowej urzędu www.knf.gov.pl.

Pomocne będą także publikacje w „Moich Pieniądzach". Co kwartał podsumowujemy osiągnięcia OFE, a dwa razy w roku przygotowujemy ranking funduszy emerytalnych. Ostatni ukazał się w kwietniu tego roku. Dziś zamieszczamy zestawienie OFE z rezultatami uzyskanymi w różnych okresach.

Zobacz wyniki inwestycyjne OFE

Dotychczasowe osiągnięcia inwestycyjne funduszy emerytalnych mają spore znaczenie. Na ich podstawie można stwierdzić, czy dane OFE systematycznie uzyskuje dobre wyniki, co z punktu widzenia klienta jest najważniejsze. Oczywiście nie ma pewności, że takie wyniki zostaną powtórzone w przyszłości.

Opłaty pobierane przez poszczególne OFE nie różnią się znacząco. Jeśli chodzi o opłatę od składki, prawie dla każdego nowego klienta wynosi ona  3,5 proc. Wyjątkiem są Allianz (3,45 proc.) i Polsat (3,4 proc.). Od 19 lipca także klienci PKO BP Bankowego będą obciążeni niższą opłatą, ponieważ fundusz ten zostanie połączony z Polsatem; w takiej sytuacji obowiązuje składka korzystniejsza dla klientów.

Z kolei opłata za zarządzanie zależy od wartości aktywów, którymi dysponuje dany fundusz. Im aktywa wyższe, tym opłata niższa. Zatem  największe OFE pobierają za zarządzanie najmniej (w ujęciu procentowym).

Dla wielu osób znaczenie ma to, jakie instytucje są właścicielem towarzystwa emerytalnego (PTE), do których należy OFE. W tabeli podajemy  akcjonariuszy PTE. Są to przede wszystkim firmy ubezpieczeniowe i banki.

Jak się zapisać

Od 2012 r. do OFE można się zapisać jedynie za pośrednictwem Internetu lub telefonicznie. Na stronie WWW każdego funduszu łatwo znajdziemy zakładkę: zapisz się czy przystąp online. Po kliknięciu  zwykle przechodzi się do formularza umowy, który trzeba wypełnić. Następnym krokiem jest wydrukowanie umowy w dwóch egzemplarzach, podpisanie jej i wysłanie na adres towarzystwa emerytalnego prowadzącego dane OFE.

Fundusz po podpisaniu umowy (przedstawiciel OFE może złożyć podpis dopiero wtedy, gdy wcześniej zrobił to klient) odsyła klientowi jeden egzemplarz.

Podobnie jest wtedy, gdy korzystamy z kanału telefonicznego. Prosimy o przesłanie formularzy umowy w wersji papierowej. Wypełniamy je, podpisujemy i odsyłamy do towarzystwa. Fundusz po podpisaniu umów i oznaczeniu na nich daty odsyła klientowi jeden egzemplarz.

Można także osobiście udać się do siedziby towarzystwa emerytalnego i złożyć w kancelarii wypełnione oraz podpisane dwa formularze umowy. PTE po dopełnieniu wszystkich formalności odsyła jeden egzemplarz (uwaga: procedura jest podobna przy zmianie danych zawartych w umowie z funduszem).

Przy wypełnianiu formularza oprócz podstawowych danych osobowych potrzebny jest PESEL (jeśli go nie nadano, to seria i numer dowodu osobistego lub paszportu). Można też wskazać osobę uposażoną (nawet więcej niż jedną), z tym że też należy podać jej dane. Osoba taka ma prawo do dziedziczenia środków zebranych na rachunku emerytalnym w razie śmierci jego właściciela (oszczędności podlegają dziedziczeniu w okresie ich gromadzenia w OFE).

Dodatkowo w przypadku rozdzielności majątkowej małżonków trzeba przedstawić odpowiedni dokument potwierdzający taką decyzję. A osoba niepełnoletnia przystępująca do OFE dołącza zgodę wyrażoną przez opiekuna prawnego.

Decyzja ZUS

Jeśli osoba, która otrzymała pismo z ZUS, nie zdecyduje się na samodzielny wybór OFE, to fundusz zostanie jej przypisany w drodze losowania, które odbędzie się ostatniego dnia lipca. W ten sposób można trafić do jednego z funduszy, które spełniły określone warunki. Po pierwsze, osiągnęły wyniki powyżej średniej w dwóch kolejnych zestawieniach publikowanych przez nadzór. Po drugie, zarządzają aktywami stanowiącymi  mniej niż 10 proc. aktywów netto wszystkich OFE. Z tego powodu z losowania wyłączone są trzy największe fundusze emerytalne, czyli ING, Aviva i PZU Złota Jesień, bez względu na to, jakie wyniki uzyskały.

Do najbliższego losowania zakwalifikowały się cztery fundusze: Allianz, Nordea, Amplico oraz Warta.

Po losowaniu do nowych członków OFE informacje wysyłają: ZUS oraz fundusze. Te ostatnie przekazują warunki członkostwa, list powitalny oraz prospekt informacyjny.

Ubywa funduszy emerytalnych

Niedługo zniknie z rynku najmniejszy fundusz emerytalny, Polsat. Zostanie przejęty przez PKO BP Bankowy PTE. Proces ten już trwa. Ma się zakończyć 19 lipca. Tego dnia aktywa Polsatu zostaną przeniesione do PKO BP Bankowy OFE. Po połączeniu funduszy zostanie obniżona opłata od składki pobierana przez PKO BP Bankowy z 3,5 do 3,4 proc. Niższa opłata obowiązuje już w funduszu Polsat. Teraz skorzystają na tym dotychczasowi klienci Bankowego.

19 lipca Bankowy rozpocznie wysyłanie listów do obecnych klientów OFE Polsat. Będzie w nich m.in. informacja o numerze rachunku w PKO BP Bankowy OFE oraz o sposobie logowania się do  systemu transakcyjnego na stronie www.pkopte.pl. Pozwoli to dotychczasowym uczestnikom OFE Polsat na bezpośredni dostęp do ich nowego rachunku.

Po przejęciu aktywów OFE Polsat przez PKO BP Bankowy OFE na rynku pozostanie 13 funduszy emerytalnych.

To nie koniec możliwych roszad. Niedawno PTE Allianz Polska ogłosiło, że chce przejąć fundusz emerytalny Warta. Operacji można się spodziewać już w przyszłym roku, o ile zgodzi się na nią nadzór.

Poza tym PKO BP Bankowy PTE może dokonać kolejnego przejęcia. Tym razem chodzi o fundusz Nordea. Wcześniej jednak muszą zostać rozstrzygnięte decyzje dotyczące  kształtu systemu emerytalnego, bo bez tego trudno Nordeę wycenić. Po przejęciu funduszy Polsat i Nordea fundusz PKO BP Bankowy OFE stałby się czwartym OFE na rynku zarówno pod względem liczby klientów, jak i aktywów (dane na koniec maja 2013 r.). Miałby ponad 1,8 mln członków, a jego aktywa zbliżyłyby się do 25 mld zł.

Wcześniej, w maju 2008 r., nadzór udzielił zgody na połączenie Aegon PTE i PTE Skarbiec-Emerytura. A cztery lata wcześniej, w 2004 r., towarzystwo emerytalne Polsat przejęło zarządzanie funduszem Kredyt Banku.

Na stronie internetowej zapiszesz się do OFE. I nie tylko

Większość OFE umożliwia dostęp do konta emerytalnego za pośrednictwem strony WWW. Najczęściej można sprawdzić nie tylko to, ile pieniędzy zostało zgromadzonych, ale i to, czy na konto wpłynęła składka z ZUS oraz w jakiej wysokości.

Za pośrednictwem stron internetowych można także sprawdzić, czy aktualne są dane osobowe i adresowe, nie tylko własne, ale także osób uposażonych (jeśli zostały wskazane; chodzi o osoby uprawnione do przejęcia pieniędzy w razie śmierci członka OFE). Co ważne, w Internecie można znaleźć formularze służące do korygowania tych informacji, ale przepisy nie zezwalają, by można było to zrobić online.

Na stronach niektórych OFE można np. wyliczyć na kalkulatorze, czy zgadza się suma przelanych składek. Możliwe jest też pobranie raportu na temat brakujących składek z ZUS.  Poza tym zamieszczane są informacje, co zrobić, aby odzyskać zaległą składkę.

Osoby ubiegające się o wypłatę środków z rachunku zmarłego członka OFE znajdą na  stronie WWW informacje dotyczące wymaganych dokumentów. Często udostępnione są również formularze oświadczeń i wniosków o wypłatę środków.

Warto pamiętać, że fundusze mogą wysyłać na adres e-mailowy klienta informację roczną, a na jego żądanie także informacje o środkach zgromadzonych na rachunku. Wcześniej jednak klient musi złożyć oświadczenie w tej sprawie.