OFE zmieniają wycenę wartości jednostek

Kilka dni temu pisaliśmy o dużym wzroście wartości jednostki rozrachunkowej funduszu emerytalnego Polsat. Tylko w ostatnim dniu września skoczyła o 20 groszy, gdy innych OFE spadła średnio o kilka groszy. Wpłynęło to in plus na pozycję Polsatu w zestawieniu 3-letniej stóp zwrotu. A miejsce w nim decyduje o tym czy dany fundusz będzie brał udział w losowaniu osób, które same nie wybrały funduszu. Ta sytuacja zainteresowała Komisję Nadzoru Finansowego, która na co dzień ma wgląd do wszystkich transakcji dokonywanych przez fundusze.

Jak wynika z naszych informacji powodem sztucznego wzrostu wartości jednostki był istotny skok kursów mało płynnych akcji kilku spółek z portfela inwestycyjnego OFE Polsat, do którego doszło w ostatni piątek. Chodzi m.in. o spółki Dębica, Kruszwica, Mispol, Sygnity, Koelner oraz Świecie.

Poprawianie wyników

Doszło zatem do tzw. window dressing, czyli poprawienia stopy zwrotu na koniec miesiąca lub kwartału. Skala tej operacji  była niespotykana dotąd w branży emerytalnej.  Jak wynika z niepotwierdzonych danych za tymi transakcji nie stał bezpośrednio fundusz Polsat, ale inny podmiot, prawdopodobnie jeden z domów maklerskich.

KNF postanowił zainterweniować.Rozwiązaniem sytuacji ma być przyjęcie wyceny tych spółek z 29 września, a nie z 30 września, do wyliczenia wartości  jednostki na dzień 30 września. W myśl zasady ostrożnej wyceny aktywów. Nakazuje ona wyceniać zasoby majątkowe i źródła ich pochodzenia, tak aby nie spowodować zniekształcenia wyniku.

To działanie bez precedensu. Nadzór nie chce jednak wypowiadać się na ten temat.

- Trwa weryfikacja wycen, najbliższe posiedzenie KNF jest zaplanowane na 18 października – ucina Łukasz Dajnowicz, rzecznik KNF.

OFE Polsat już dokonał korekty wartości  jednostki na dzień 30 września i opublikował to we wtorek przed 19.00. Wartość jego jednostki na dzień 30 września zmniejszyła się z 31,69 do 31,40 zł. To wpłynęło na obniżenie jego stopy zwrotu i spadek w zestawieniu za 3 lata.

Zmiana jednostki dotyczy większości OFE

Co jednak ważne ta korekta nie będzie dotyczyć wyłącznie Polsatu, ale wszystkich OFE, które miały akcje wspomnianych spółek. W tym celu nadzór spotyka się ze wszystkimi szefami PTE i „zachęca" ich do zmiany wycen. W środę korekty wartości jednostki dokonało już sześć OFE: Amplico, Aviva, AXA, PZU Złota Jesień, Pocztylion oraz Nordea. Wartość ich jednostek obniżyła się o jeden grosz.

Część zarządzających pozytywnie ocenia interwencję nadzorcy. – To oznacza przeliczenie wartości jednostek po cenach bardziej odpowiadających rzeczywistości. To szybka i sensowna interwencja – mówi jeden z nich.

Jednak jak wynika z naszych informacji nie wszystkie PTE są chętne do tego by dokonać korekty.

- Nie ma podstawy prawnej na której działa nadzór. Nadzorca, a nie rynek decyduje o wycenie instrumentów. Poza tym obecnie mamy taką sytuację, że OFE zmieniają wyceny jednostek, a np. fundusze inwestycyjne nie. A jeśli jutro kurs jakieś spółki zostanie sztucznie zawyżony czy zaniżony i dotknie to tylko jeden funduszu, to czy wtedy także będziemy mogli wziąć wycenę z dnia wcześniejszego? Nadzór też będzie interweniował? – mówi nam inny z zarządzających.

Zdaniem przedstawicieli branży ważne są działania, które spowodują, że nie będzie dochodzić do takich sytuacji, gdy wartość jednostki jednego z OFE jest sztucznie zawyżana i to na taką skalę. Przed taki praktykami wspólnie powinny przeciwdziałać nadzór i giełda.

- Takie działania są niebezpieczne. W tym czasie nie było wypłacanych emerytur okresowych, ale gdyby tak było, to zostałyby błędnie przeliczone – dodaje inna osoba, z którą rozmawialiśmy.

Anna Horsecka

prezes PTE Polsat

Korekta wyceny jednostki rozrachunkowej OFE Polsat na dzień 30 września 2011 roku wynika z rozbieżności pomiędzy PTE Polsat a Komisją Nadzoru Finansowego w zakresie interpretacji zapisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 marca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad wyceny aktywów i zobowiązań funduszy emerytalnych. Rozbieżności co do interpretacji tego rozporządzenia pozostały, aby jednak nie blokować ustawowej konieczności urzędu ogłoszenia 3-letnich stóp zwrotu, zastosowaliśmy przy wycenie wykładnię oczekiwaną przez KNF.

Dlaczego OFE Polsat chciał zawyżyć wartość jednostki

Dwa razy w roku odbywają się losowania, które przeprowadza ZUS. Biorą w nich udział osoby, które nie wybrały samodzielnie funduszu emerytalnego. Fundusz jest im przypisywany z automatu. Ale nie jest tak, że osoby biorące udział w losowaniu trafiają do wszystkich z 14 działających OFE. W losowania uczestniczą bowiem tylko te fundusze, które nie są zbyt duże (wyłączone są trzy największe podmioty). A do tego miały dobre wyniki inwestycyjne. A dokładniej wypracowany przez nich wynik był lepszy od średniej stopy zwrotu dla wszystkich OFE w dwóch kolejnych zestawieniach nadzoru. Takie zestawienie 3-letniej stopy zwrotu nadzór powinien właśnie opublikować. Dotyczy ono okresu od końca września 2008 r. do końca września 2011 r.