System emerytalny oparty jest na zasadzie zdefiniowanej składki. Oznacza to, iż wysokość emerytury zależy od kwoty składek wpłaconych w całym okresie aktywności zawodowej oraz wieku w jakim ta aktywność postanowimy zakończyć. Zatem niebagatelną rolę w wysokości przyszłej emerytury odgrywa comiesięczna kwota odprowadzana na składki emerytalno-rentowe.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą opłacają składki, dla których podstawą wymiaru jest kwota przez niego zadeklarowana. Nie może ona być jednak niższa niż 60 proc. przeciętnego średniego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Ponadto przedsiębiorca w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej podstawą wymiaru składki jest zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia. Może to oznaczać, że osoba samozatrudniona otrzyma mniejszą emeryturę, niż osoba, która pracowała na podstawie umowy o pracę.
Deklarowanie minimalnej podstawy wymiaru pozwala samozatrudnionym doraźnie zmniejszyć koszty, a w pierwszych dwóch latach działalności również płacić składki na zasadach preferencyjnych. Pamiętajmy jednak, że naturalna skłonność do ograniczania obowiązkowo ponoszonych kosztów niesie za sobą powiększenie kosztów w przyszłości, kiedy będziemy mieli nieporównywalnie mniejsze możliwości zarobkowania. Emerytura wydaje się niezwykle odległa, a planowanie z tak dużym wyprzedzeniem ograniczane jest zazwyczaj przez potrzeby dnia dzisiejszego. Warto jednak rozważyć, podobnie jak w przypadku każdej innej inwestycji, gdzie leży złoty środek pomiędzy minimalizacją kosztów, a jakością otrzymywanego produktu.