Kupują akcje na przecenach

Wspólną cechą najlepszych w 2015 r. funduszy emerytalnych było to, że miały w portfelach dosyć duży udział akcji zagranicznych. Fundusz PZU Złota Jesień, który najskuteczniej minimalizował straty, zajmuje trzecie miejsce pod względem wielkości zaangażowania na zagranicznych rynkach. Zainwestował tam w akcje o wartości prawie 1,6 mld zł, co stanowi niemal 9 proc. jego portfela.

MetLife, znajdujący się na drugim miejscu w rankingu na podstawie wyników z 2015 r., także miał duży udział akcji notowanych na światowych rynkach (8,5 proc. portfela). Poza tym stosunkowo dużo środków (5 proc.) ulokował w w obligacjach korporacyjnych.

Zajmujący trzecią pozycję PKO BP Bankowy ma w akcjach zagranicznych blisko 9 proc. aktywów. Unika natomiast papierów korporacyjnych.

Jeśli chodzi o OFE z dołu naszego zestawienia, to Generali i Pekao miały podobny poziom zaangażowania w akcje zagraniczne (po 6 proc.). Generali ma najmniej wśród konkurentów akcji notowanych na warszawskiej giełdzie. Widać, że próbuje dywersyfikować ryzyko. Z kolei Pekao należy do najbardziej zaangażowanych na naszym parkiecie, co w ubiegłym roku musiało się negatywnie odbić na jego wynikach.

Okazja do zarobku

W 2015 r. rzadko zdarzało się, by OFE więcej akcji kupowały, niż sprzedawały. Jeśli kupowały, to raczej na rynkach zagranicznych. Zmieniło się to w ostatnich miesiącach w czasie mocnych spadków w Warszawie.

Według naszych szacunków w grudniu OFE więcej kupowały na GPW, niż sprzedawały (nawet o 800 mln zł). To czwarty kolejny taki miesiąc. Zarządzający starali się wykorzystać silną przecenę akcji do uzupełnienia swoich portfeli.

Jednak w całym ubiegłym roku OFE więcej papierów na rodzimym rynku sprzedały, niż kupiły; różnica wyniosła ponad 2 mld zł.

Co dalej z OFE

Wciąż nie ma pewności co do dalszych losów funduszy emerytalnych. Jak wskazują przedstawiciele OFE, już teraz (poprzez mechanizm suwaka, czyli stopniowe przekazywanie środków do ZUS) następuje marginalizacja tego systemu. Nie wiadomo, czy politycy nie zdecydują się na dodatkowe, bardziej radykalne kroki.

Co prawda pod koniec zeszłego roku Henryk Kowalczyk, minister w Kancelarii Premiera, zapewnił, że rząd nie planuje żadnych zmian w systemie OFE. Na początku roku minister finansów Paweł Szałamacha ponowił te deklaracje. Powiedział, że rząd Prawa i Sprawiedliwości nie planuje majstrować przy OFE. Ekonomiści obawiają się jednak, że jeśli pojawią się problemy z finansowaniem budżetu państwa, rząd może sięgnąć po oszczędności przyszłych emerytów.

Przypomnijmy, w listopadzie 2015 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że oszczędności zgromadzone w funduszach są środkami publicznymi.

Ucieczka przed spadkiem kursów na GPW

Od wprowadzenia zmian w systemie emerytalnym przed dwoma laty OFE znacząco zwiększyły swoje zaangażowanie na zagranicznych giełdach. Na krajowym rynku OFE więcej sprzedały papierów, niż dokupiły. Inaczej jest w przypadku giełd zagranicznych. W całym roku bilans ten był na plusie i wyniósł ponad 4 mld zł. Niemal co miesiąc OFE dokupywały akcje na zagranicznych giełdach. Udział tych papierów w ich portfelach stale rośnie. Na koniec roku miały one wartość niemal 11 mld zł, czyli dwa razy większą niż przed zmianami w OFE (luty 2014 r.).

Większość zarządzających jest zdania, że aktywność inwestycyjna funduszy na zagranicznych giełdach będzie się zwiększała. Fundusze emerytalne będą uciekały przed ryzykiem politycznym w naszym kraju.

Poza tym OFE traktują lokowanie środków za granicą jako sposób na dywersyfikację portfela i poprawę płynności aktywów.

Obecność na zagranicznych rynkach może poprawić wyniki, zwłaszcza w obecnej sytuacji, gdy sytuacja na warszawskiej giełdzie jest niekorzystna, a dodatkowo złoty osłabia się w stosunku do innych walut.

Papiery notowane na światowych giełdach są bardziej płynne, co pomaga w zarządzaniu funduszami, zwłaszcza w sytuacji, gdy co miesiąc OFE muszą wygospodarować środki na przelewy do ZUS w ramach mechanizmu suwaka.

Opinie

Adam Kurowski , zarządzający AXA PTE

W 2015 r. stopy zwrotu z większości rodzajów inwestycji były niskie. Największe spadki obserwowaliśmy na rynkach wschodzących i na rynku surowców. Na warszawskiej giełdzie zmalały wyceny banków oraz spółek energetycznych, do czego dodatkowo przyczyniły się działania natury politycznej. W takim otoczeniu funduszom emerytalnym nie udało się wypracować dodatnich stóp zwrotu, choć w AXA inwestowaliśmy ostrożnie i rozsądnie, zgodnie z naszą misją ochrony w długim okresie pieniędzy członków naszego funduszu. Rozważając scenariusze na 2016 r., warto zwrócić uwagę, że praktycznie zniknęła premia wynikająca z różnic między wycenami większości spółek należącyh do WIG20 i porównywalnych spółek notowanych na zagranicznych giełdach. Istotne jest również, że perspektywy wzrostu krajowej gospodarki są stosunkowo optymistyczne. W związku z tym istnieje szansa, że polski indeks giełdowy w 2016 r. będzie się zachowywać lepiej niż indeksy na parkietach zagranicznych.