Piłsudski jako lokata kapitału

Białe kruki związane z odzyskaniem niepodległości w 1918 roku.

Nowy sezon aukcyjny na rynku bibliofilskim otworzy aukcja Internetowa jaka odbędzie się 22 września w stołecznym antykwariacie Lamus (www.lamus.pl). Wydano katalog.

Od 150 zł rozpocznie się licytacja listu Józefa Piłsudskiego do Edwarda Rydza-Śmigłego. List zaczyna się od słów: „Kochany Pułkowniku. Po raz pierwszy w tej wojnie światowej dzisiaj w miastach naszych, publicznie z ust przedstawicieli armii wielkich narodów – padają zapomniane poza Polską słowa: Niepodległość Polski, Rząd Polski, Wojsko Polskie…”.

Czytaj także: Wyższa półka: zarabianie na książkach

Nadawca napisał list 5 listopada 1916 roku. Było to już po oficjalnej deklaracji Austrii i Niemiec w sprawie utworzenia niezależnego państwa polskiego z ziem zaboru rosyjskiego.

Na 500 zł wyceniono pierwsze zbiorowe wydanie tekstów Marszałka z lat 1930–1931. Zawiera ono „Pisma. Mowy. Rozkazy”, „Poprawki historyczne”, „Przemówienia. Wywiady. Artykuły”. Wszystkie tomy oprawione są w jednolitą, elegancką oprawę wydawniczą. To aukcyjny pewniak. Trudno wyobrazić sobie, że spadnie z licytacji.

Aukcyjny pewniak

Jaką cenę osiągnie pierwodruk dzieł Piłsudskiego? Ile lat musi upłynąć, żeby teraz kupioną książkę można było odsprzedać z zyskiem? Czy za ćwierć wieku będą nas interesowały takie lektury? Dziś na aukcjach bibliofilskich najwyżej licytowane są wyłącznie polonika. A jeśli za ćwierć wieku polscy kolekcjonerzy otworzą się na świat, czy wtedy dzieła zebrane Marszałka spadną z licytacji?

Jest w ofercie Lamusa także list gończy wystawiony 29 sierpnia 1929 roku za gen. Włodzimierzem Zagórskim, przeciwnikiem Piłsudskiego (cena wyw. 90 zł). Zagórski zaginął w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach 6 sierpnia 1927. Z kolei paszkwil pt. „Zbrodniarze”, skierowany przeciwko głównym oponentom Piłsudskiego w czasie przewrotu majowego 1926 roku kosztuje 60 zł.

Czytaj także: Zły sygnał dla kolekcjonerów z Biblioteki Królewskiej

Są publikacje, które tworzyły kult wodza, m.in. „Od bojówki do buławy”, „Dzieciństwo Józefa Piłsudskiego”, „Jak wykradziono Józefa Piłsudskiego z Cytadeli warszawskiej”. Licytowane będą dwa graficzne wizerunki wykonane przez Franciszka Siedleckiego. Jedna z publikacji zrównuje Piłsudskiego i ks. Józefa Poniatowskiego. Zainteresowanie wzbudzi zapewne teka karykatur Marszałka autorstwa Zdzisława Czermańskiego.

Są publikacje dotyczące zwycięskiej wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku. Na 50 zł wyceniono powieść z 1929 roku Janiny Porazińskiej o losie dzieci w czasie wojny.

„Dziennik ustaw Rzeczypospolitej” zawiera m.in. teksty ustaw wydanych w okresie wojny polsko-bolszewickiej. Ma luksusową oprawę (bogato złocony półskórek) wykonaną przez Franciszka Joachima Radziszewskiego, jednego z najlepszych naszych artystów introligatorów.

Lamus wystawi 672 pozycje. Wyróżniają się lektury dotyczące dwudziestolecia międzywojennego. Oprócz nich są inne białe kruki.

Przede wszystkim to książki lub dokumenty dotyczące innych okresów naszej historii.

Na 600 zł wyceniono urzędowy dokument z 1766 roku. Potwierdza on przekazanie praw do wójtostwa w Skarszewach Józefowi Wybickiemu, późniejszemu twórcy hymnu narodowego. Od 300 zł licytowany będzie dyplom uniwersytecki Józefa Teodora Głębockiego (1806–1886), bohatera powstania listopadowego, który osobiście wyważył bramę arsenału.

Sensację wzbudzi zapewne tom z 1987 roku pt. „Z dziejów kontrwywiadu w Polsce Ludowej”. Na okładce zamieszczono nadruk „TAJNE” (cena wyw. 240 zł). W 1946 roku wydano dzieło Ireny Ruszkowskiej pt. „Stonka ziemniaczana kolorowy dywersant”. W owym czasie stonka miała pierwszorzędne znaczenie w propagandzie politycznej. Komunistyczna propaganda alarmowała, że rozrzucają ją po Polsce amerykańscy imperialiści.

Będą książki poszukiwane przez kolekcjonerów sztuki. Od 8 tys. zł licytowane będzie czasopismo artystyczne „Chimera”, wydawane w latach 1901–1907 przez Zenona Przesmyckiego. Komplet jest rzadkością. Poszczególne numery zawierają oryginalne odbitki grafik, np. Jana Stanisławskiego. Z ceną 200 zł wystartuje katalog pierwszej powojennej wystawy prac Władysława Strzemińskiego i Katarzyny Kobro, która odbyła się w grudniu w 1956 roku.

Jak handlować gorzałką

Na 1 tys. zł wyceniono komplet (10 tomów dotychczas wydanych) „Słownika artystów polskich” opracowany przez Instytut Sztuki PAN.

Trzytomowe „Nowoczesne malarstwo polskie” Tadeusza Dobrowolskiego wyceniono na 800 zł. Książki efektownie oprawiono (czerwony półskórek z bogatymi złoceniami).

Licytowane będą książki kucharskie. 120 zł kosztuje „730 obiadów Makarego”, poradnik wydano w 1902 roku. Z ceną 120 zł wystartuje 20. wydanie podręcznika Lucyny Ćwierciakiewiczowej o przyrządzaniu m.in. wódek, win, marynat, konserw, konfitur. Na 200 zł wyceniono „Przywilej sprzedaży gorzałki” z 1837 roku. Na urzędowym dokumencie widnieje ozdobna pieczęć.

To zaledwie wstęp do stacjonarnej aukcji w Lamusie. W listopadzie pojawią się na niej rękopisy Piłsudskiego, m.in. meldunki pisane z pola bitwy. Inne firmy też będą miały na aukcjach pamiątki z dwudziestolecia międzywojennego, pośrednio związane z odzyskaniem niepodległości w 1918 roku. Na przykład Warszawskie Centrum Numizmatyczne 17 listopada wystawi rzadkie monety II RP. Z wysoką ceną 80 tys. zł wystartuje złota moneta z Bolesławem Chrobrym, wybita w 1925 roku. To moneta próbna. Taka sama obiegowa ma cenę ok. 2,5 tys. zł. Wiele monet przedstawia wizerunek Marszałka.