Rzeźba mile widziana w prywatnych zbiorach

W Desie Unicum (www.desa.pl) 24 września odbędzie się specjalistyczna aukcja rzeźby. Zgromadzono 59 dzieł. Najwyższą cenę ma „Figura siedzącą” Magdaleny Abakanowicz. Cena wywoławcza tej kompozycji z tkaniny jutowej, żywicy i metalu wynosi 85 tys. zł. Są również dwa dzieła Władysława Hasiora, w tym wczesna kompozycja z 1966 r. z ceną wywoławczą 60 tys. zł. Pojawi się też muzealnej wartości rzeźba Jerzego Beresia „Taczki symboliczne”. Dotychczas prace Beresia rzadko trafiały na rynek. Ta ma cenę wywoławczą 40 tys. zł.

Jak wygląda krajowy rynek rzeźby? W kwietniu 2004 r. Rempex (www.rempex.com.pl) zapoczątkował planowe tworzenie rynku rzeźby. Odbyła się pierwsza specjalistyczna aukcja. Sensacją był „Portret Marii Brydzińskiej” wykonany w 1926 r. przez Augusta Zamoyskiego. Ta rzeźba z brązu trafiła do kolekcji Krzysztofa Musiała.

Rempex organizował aukcje rzeźby raz do roku. W sumie odbyło się sześć. Bodaj największą sensacją było wystawienie za 550 tys. zł rzeźby Katarzyny Kobro; dzieło to spadło z licytacji. Okazało się jednak, że właściciele rzeźb nie chcą długo czekać na specjalistyczną doroczną aukcję. Wolą wstawić rzeźbę na comiesięczną aukcję ogólną, bo dzięki temu szybciej dostaną pieniądze.

Poszukiwane autorskie odlewy

Rynek rzeźby stanowi ułamek procentu krajowego rynku malarstwa. Kolekcjonerzy jeszcze nie w pełni odkryli ten rodzaj twórczości. Widać już jednak, jacy autorzy są najbardziej poszukiwani. To przede wszystkim Katarzyna Kobro i Alina Szapocznikow. Kolekcjonerzy i miłośnicy sztuki poszukują przede wszystkim oryginalnych autorskich odlewów rzeźb. Tymczasem na rynku coraz częściej pojawiają się współczesne odlewy kompozycji, np. Xawerego Dunikowskiego, Bolesława Biegasa oraz wielu innych artystów.

Desa Unicum pierwszą tematyczną aukcję rzeźby zorganizowała w 2013 r. Rekordową cenę osiągnęła wówczas „Postać”, rzeźba z brązu Magdaleny Abakanowicz. Dzieło sprzedano za 250 tys. zł przy wysokiej cenie wywoławczej 180 tys. zł. Desa Unicum, w odróżnieniu od Rempeksu, nie oferuje pochodzących z kościołów historycznych rzeźb o treści religijnej ani wielkonakładowych odlewów dekoracyjnych rzeźb europejskich artystów. Firma koncentruje się na polskiej rzeźbie drugiej połowy XX wieku.

Różni artyści

Teraz odbędzie się piąta z kolei aukcja. W ofercie jest np. „Chrystus ukrzyżowany”, drewniana rzeźba z 1958 r. Antoniego Rząsy (cena wyw. 24 tys. zł). Od 2,6 tys. zł rozpocznie się licytacja ceramicznej rzeźby nieprofesjonalnego artysty Stanisława Zagajewskiego (1927–2008). Jego dorobek jest wysoko ceniony. Został opisany w wielu monografiach sztuki, podobnie jak dramatyczne życie Zagajewskiego. Na 10 tys. zł wyceniono drewnianą, kubizującą rzeźbę w duchu szkoły zakopiańskiej.

Desa Unicum konsekwentnie wprowadza na nasz rynek dorobek nieznanego w Polsce światowej sławy artysty Jeana Lamberta-Ruckiego (1888–1967). Rucki urodził się i ukończył studia artystyczne w Krakowie. W 1911 r. wyemigrował do Paryża. Za niektóre jego dzieła na światowych aukcjach kolekcjonerzy płacą po kilkaset tysięcy euro. W Polsce oferowane są niewielkie kompozycje. Tym razem są to dwie rzeźby z cenami 13 tys. i 28 tys. zł.

Efektownie wygląda „Głowa dziewczynki” z 1910 r. Henryka Kuny (cena wyw. 46 tys. zł). Jest także „Łucznik” z 1914 r. Edwarda Wittiga z ceną 26 tys. zł oraz kompozycja niezmiennie modnego artysty Igora Mitoraja. W Desie Unicum będzie można kupić także szklaną kompozycję Henryka Albina Tomaszewskiego (cena wyw. 6 tys. zł).

Wspaniałe zbiory

Kolekcjonerów rzeźby o muzealnej wartości jest coraz więcej. Grażyna Kulczyk ma świetne kompozycje, np. Aliny Szapocznikow, Magdaleny Abakanowicz, Barbary Falender. Andrzej Starmach na wystawie swojej kolekcji w Muzeum Narodowym w Krakowie w 2009 r. zaprezentował m.in. „Akt stojący” z 1948 r. – oryginalną gipsową rzeźbę Katarzyny Kobro.

Marek Roefler, warszawski deweloper, swój służbowy gabinet udekorował rzeźbami Jeana Lamberta-Ruckiego, które kupuje na światowych aukcjach. W założonym przez siebie muzeum artystów Ecole de Paris w Konstancinie (www.villalafleur.pl) ma słynny formistyczny portret malarza Louisa Marcoussisa wykonany przez rzeźbiarza Augusta Zamoyskiego oraz świetne rzeźby Bolesława Biegasa i ze szkoły zakopiańskiej. Przed siedzibą muzeum stoi legendarna rzeźba Xawerego Dunikowskiego, która zdobiła paryską rezydencję słynnego fryzjera Antoniego Cierplikowskiego. Roefler kupił ją na aukcji w Paryżu.

Uwaga na metalową galanterię

Warto zdobyć katalogi i wyniki dotychczasowych aukcji rzeźby, żeby trafnie ocenić, co i za ile może się pojawić w sprzedaży. Rynek antykwaryczny zalany jest metalową galanterią, importowanymi dekoracyjnymi rzeźbami, odlewanymi w Europie w tysiącach egzemplarzy w pierwszej połowie XX wieku.