Za tydzień poznamy wyniki naszego rankingu najlepszych młodych polskich artystów.
Od 2008 r. Kompas Młodej Sztuki (KMS) jest drukowany na łamach „Rzeczpospolitej” w „Moich Pieniądzach”, podobnie jak Kompas Sztuki, w którym pojawiają się artyści obecni na rynku sztuki po 1945 r.
Do KMS typowani są artyści do 35. roku życia.
Cezura wiekowa jest jedynym warunkiem, sztuka najnowsza jest niezwykle zróżnicowana, multimedialna. Oczywiście podstawą do zgłoszenia konkretnych nazwisk mają być osiągnięcia z ostatniego roku.
Przewodnik po rynku sztuki
Najpierw KS ukazywał się co roku, a KMS co dwa lata, jednak z powodu ogromnego zainteresowania młodą sztuką od 2014 r. KMS przeprowadzany jest co roku, a KS co trzy lata. Zderzenie dwóch „światów” – komercyjnego i skupionego tylko na promowaniu artystów – daje w miarę obiektywny obraz polskiego rynku sztuki. Wciąż płytkiego, raczkującego. Poza tym jest to jeden z najmniej przejrzystych rynków, nie tylko w Polsce.
Rankingi pozwalają zarówno nowicjuszom, jak i rasowym kolekcjonerom, domom aukcyjnym, galeriom i w końcu samym artystom zorientować się w meandrach tej dość specyficznej branży. Jest dla nich doskonałym przewodnikiem, wciąż brakuje przystępnych publikacji promujących sztukę. KMS jest podpowiedzią, na których artystów warto zwrócić uwagę, a przy zakupie prac wybrać już według własnego gustu.
KMS jest wyczekiwany przez szerokie gremium, również tych, którzy mają swoje uwagi i zastrzeżenia. Minęło dziesięć lat i do tej pory nie powstał żaden inny, „udoskonalony” ranking. Co do metodologii, wcale nie oznacza, że im bardziej rozbudowana, tym bardziej miarodajne i przejrzyste wyniki.
Trudno więc przecenić rolę Kompasu Młodej Sztuki, który od lat promuje wiedzę na temat sztuki nowoczesnej i prowadzi działania wspierające młodych artystów.
Czytaj także: Kompas Sztuki 2017: Dzieła z najwyższej półki
Z perspektywy dziesięciu lat można odpowiedzialnie stwierdzić, że rankingi, w których biorą udział czołowe galerie publiczne i prywatne, są odzwierciedleniem rzeczywistej pozycji, jaką zajmują poszczególni artyści. Bez wątpienia czołówka obydwu Kompasów jest czołówką najlepiej sprzedawanych artystów współczesnych. Ich dzieła biją rekordy aukcyjne – wirujące koła Wojciecha Fangora przekraczają ceny miliona złotych, podobnie jak rzeźby Magdaleny Abakanowicz.
Obrazy Rafała Bujnowskiego, lidera pierwszego KMS 2008, wystawiane przez zachodnie galerie na Art Basel w Bazylei, najważniejszych na świecie targach sztuki, sprzedawane są po kilkadziesiąt tysięcy dolarów. Część artystów z KMS po przekroczeniu 35. roku życia pojawia się w KS, m.in. Norman Leto, Basia Bańda, Jakub Julian Ziółkowski, Wojciech Bąkowski (lider KMS 2010), czy też Radek Szlaga (zwycięzca KMS 2012).
Irmina Staś Organizm 115. 2018 olej na płótnie 160 x 230 cm (miejsce 10. w 2017 r.). materiały prasowe
Głosują galerie
Lista młodych artystów – KMS 2018 – tradycyjnie już została ułożona przez przedstawicieli czołowych polskich prywatnych i publicznych galerii sztuki współczesnej. W tym roku w głosowaniu wzięło udział 71 galerii, m.in. CSW Zamek Ujazdowski, Bunkier Sztuki, Bałtycka Galeria Sztuki, Galeria Foksal, CSW Łaźnia, BWA Zielona Góra, Galeria Kronika, Galeria Biała, Galeria Bielska, poznański Arsenał, a z komercyjnych: Galeria Starmach, Zderzak, Piekary, lokal_30, Propaganda, Le Guern, Artemis i Art Agenda Nova, Stefan Szydłowski, Propaganda oraz Galeria m2. Profesjonaliści wysokiego szczebla – właściciele bądź szefowie galerii – zgłaszali 5 nazwisk – kierowali się osiągnięciami artystów (wystawami, publikacjami, nagrodami itp.) bądź doceniali potencjał debiutantów, którzy mają szansę odnieść sukces.
Twórca wymieniony jako pierwszy otrzymuje 5 punktów, drugi – 4, trzeci – 3 itd. Suma punktów decyduje o ostatecznej pozycji w rankingu. Istotna jest również liczba rekomendacji, czasem taka sama przy znacznej różnicy w punktacji. W rankingu można znaleźć informację jak głosowały galerie komercyjne i publiczne – jest to istotna wskazówka dla osób zainteresowanych rynkiem sztuki.
Mocny lider
W zeszłym roku liderem KMS 2017 już po raz trzeci został Bartosz Kokosiński (w 2016 i w 2014 roku ex aequo z Ewą Juszkiewicz ). Jego prace prezentowane są w prestiżowych miejscach, m.in. w CSW Zamek Ujazdowski, w Muzeum Sztuki Nowoczesnej, w MOCAK-u w Krakowie, w Knoll Galerie w Wiedniu i w PGS w Sopocie. W charakterystycznej twórczości Kokosińskiego bohaterem sztuki jest sam obraz, poddawany licznym eksperymentom, artysta bada, jakie są granice malarstwa, w swoich pracach oddaje emocje związane z wątpliwościami, napięciami, rozczarowaniami każdego artysty. Drugie miejsce zajęła Katarzyna Karpowicz, która w figuratywnych, dekoracyjnych scenkach rodzajowych zamyka swoje przeżycia, uczucia związane z konkretnymi wydarzeniami. Mówi o samotności, poszukiwaniu szczęścia i rozczarowaniach.
Trzecie miejsce w KMS 2017 przypadło Honoracie Martin, ubiegłorocznej laureatce prestiżowej nagrody Spojrzenia 2017 przyznawanej przez Deutsche Bank. Martin została uznana za najbardziej interesującego twórcę młodej polskiej sceny sztuki ostatnich dwóch lat. Jest artystką multimedialną, malarką i performerką. Rozgłos przyniósł jej projekt „Wyjście w Polskę” (2013) – bez wyznaczonego celu i wcześniej przygotowanej trasy wyruszyła w Polskę, zdana na wrażliwość przypadkowo poznanych ludzi. W swojej twórczości bada granice wytrzymałości fizycznej i psychicznej, które towarzyszą w pokonywaniu własnych lęków. W KMS 2015 została wyróżniona za największy awans w rankingu w ciągu ostatniego roku.
Staraniem twórców KMS – Kamy Zboralskiej i Piotra Cegłowskiego – od 2012 r. zwycięzcy rankingu otrzymują nagrody pieniężne, a prace czołówki KMS są prezentowane w Centrum Olimpijskim w Warszawie na wystawie pokonkursowej w Galerii (-1) należącej do Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Kuratorem Galerii (-1) jest Kama Zboralska. W tym roku podczas wernisażu w Galerii (-1) PKOI, 13 grudnia o godz. 19.00, zostanie wręczona Nagroda Główna KMS – 10 tys. zł ufundowana przez Bank Millennium – Mecenasa Kompasu Młodej Sztuki.
Listy poprzednich edycji Kompasu Młodej Sztuki dostępne są na stronach internetowych „Rzeczpospolitej” – www.rp.pl oraz Kompasu Młodej Sztuki – www.kompasmlodejsztuki.pl.
