Słownik emerytalny

Publikacja: 16.09.2011 15:49

A

Agent transferowy

— podmiot, któremu otwarty fundusz emerytalny (OFE) lub fundusz inwestycyjny powierzył prowadzenie rejestru swoich członków. Na rynku OFE prowadzony rejestr członków funduszu zawiera podstawowe dane osobowe członków OFE, informacje o wpłatach składek, kwocie opłat potrąconych każdorazowo przez fundusz emerytalny ze składki, liczbie jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunku, wypłatach transferowych oraz dane o aktualnym stanie konta członka funduszu.

Akcjonariusz

— właściciel akcji, a tym samym uczestnik w kapitale spółki akcyjnej.

Aktywa funduszu

— stanowią je składki wpłacane do funduszu, nabyte za nie prawa oraz pożytki z tych praw.

Aktywa netto funduszu

— wartość aktywów funduszu pomniejszona o jego zobowiązania.

Aktywa OFE

—zasoby majątkowe znajdujące się w dyspozycji otwartego funduszu emerytalnego nabyte za składki wniesione do OFE. Ze względu na swoją specyfikę, aktywa OFE różnią się dość istotnie od aktywów innych podmiotów gospodarczych. Na aktywa funduszu składają się: portfel inwestycyjny, należności i środki pieniężne. Fundusz nie posiada żadnego majątku trwałego. Aktywa OFE są zarządzane przez powszechne towarzystwo emerytalne (PTE), lecz są własnością członków OFE.

Akwizytor OFE

— osoba, która oferuje przystąpienie do funduszu emerytalnego lub zachęca do pozostawania w nim. Każdy akwizytor musi uzyskać wpis w rejestrze prowadzonym przez KNF i może wykonywać czynności tylko na rzecz określonego, jednego funduszu. Akwizytorzy nie mogą oferować żadnych prezentów, czy innych korzyści materialnych w zamian za przystąpienie lub pozostanie w funduszu. Za działania akwizytora odpowiada powszechne towarzystwo emerytalne (PTE). Za pozyskanie klienta akwizytor otrzymuje od PTE wynagrodzenie w postaci prowizji.

Analiza fundamentalna

— badanie i ocena kondycji firmy oraz perspektyw jej rozwoju na podstawie informacji o wynikach jej działalności, szczególnie sprawozdania finansowego i danych z jej otoczenia gospodarczego.

Analiza portfelowa

— analiza oparta na modelach matematyczno-statystycznych i danych historycznych, określająca sposób dokonywania wyboru (doboru) instrumentów finansowych do portfela inwestycyjnego. W uproszczeniu polega na analizowaniu zależności między oczekiwanymi stopami zwrotu z inwestycji i związanymi z nimi ryzykami, w celu dywersyfikacji (rozproszenia) ryzyka portfela.

Analiza techniczna

— prognozowanie kursów instrumentów finansowych (lub poziomu indeksów) na podstawie informacji o kursach i obrotach w przeszłości, analiza wykresów.

C

Członek/klient OFE

— osoba fizyczna, posiadająca w otwartym funduszu emerytalnym rachunek, na którym są gromadzone środki ze składek i wypłat transferowych. Członkostwo w funduszu nabywa się w drodze umowy, losowania lub otwarcia rachunku przez sam fundusz.

D

Depozytariusz

— podmiot przechowujący środki pochodzące ze składek zgromadzonych przez otwarty fundusz emerytalny. Funkcję tę pełni bank krajowy. Depozytariusz ma obowiązek zapewnić, aby aktywa OFE były lokowane zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu. W przypadku decyzji inwestycyjnych niezgodnych z prawem, depozytariusz ponosi odpowiedzialność finansową. Depozytariusz jest zobowiązany niezwłocznie poinformować Komisję Nadzoru Finansowego o nieprawidłowościach funduszu, które w jego ocenie, stanowią naruszenie prawa, postanowień statutu funduszu lub powodują, że interesy członków funduszu nie są należycie uwzględniane. W odniesieniu do funduszy inwestycyjnych jest to bank przechowujący majątek funduszu inwestycyjnego odpowiedzialny za bezpieczeństwo aktywów funduszu oraz występujący w imieniu uczestników (członków) funduszu w razie stwierdzenia nieprawidłowości TFI w pełnieniu funkcji podmiotu zarządzającego.

Dobrowolne fundusze emerytalne —

są zarządzane i reprezentowane przez powszechne towarzystwa emerytalne (PTE). Dobrowolne fundusze emerytalne są jednak odrębnymi podmiotami posiadającymi osobowość prawną. Przedmiotem działalności funduszy jest gromadzenie i inwestowanie pieniędzy zebranych na indywidualnych kontach członków z przeznaczeniem na świadczenie emerytalne. Powstały specjalnie po to by PTE mogły oferować klientom dobrowolne produkty do oszczędzania na przyszłość — IKE i IKZE.

Dywidenda

— część zysku netto wypracowanego przez spółkę w danym roku, którą walne zgromadzenie przeznacza do wypłaty jej akcjonariuszom.

Działalność akwizycyjna

— wszelka działalność zarobkowa, mającą na celu skłonienie do przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego osób zobowiązanych do zapisania się do OFE lub pozostania członkiem tego funduszu. Działalność akwizycyjna obejmuje także zawieranie w imieniu otwartego funduszu umów, na których podstawie następuje uzyskanie członkostwa w tym funduszu, oraz pośredniczenie przy zawieraniu takich umów.

Działalność ubezpieczeniowa

— wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych, w zakresie ustalonych grup ubezpieczeń. Wyróżnia się bezpośrednią i reasekuracyjną działalność ubezpieczeniową.

E

Emerytura kapitałowa

— świadczenie przysługujące osobom mającym ustalone prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w ramach kapitałowej części ubezpieczenia emerytalnego, o którym mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

F

I filar systemu emerytalnego

— część repartycyjna polskiego systemu emerytalnego. Ten element systemu emerytalnego jest państwowy. Środki w I filarze nie są inwestowane - są przeznaczane na bieżące wypłaty z ZUS, natomiast składki są ewidencjonowane na indywidualnych kontach, co będzie wykorzystane w procesie obliczania przyszłej emerytury. Nie jest możliwe dziedziczenie zgromadzonych składek. Do I filaru trafiają środki w wysokości 12,22 proc. podstawy składki.

II filar systemu emerytalnego

- obowiązkowa część kapitałowa systemu emerytalnego obejmująca otwarte fundusze emerytalne, które są zarządzane przez prywatne podmioty - powszechne towarzystwa emerytalne. Oszczędzanie w II filarze podobnie, jak w I filarze jest obowiązkowe (dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.), ale można wybrać dowolny fundusz spośród działających na rynku. Można także zmienić fundusz na inny. Istotną różnicą w stosunku do I filaru jest fakt, że środki w tym filarze są inwestowane, a zgromadzone środki są dziedziczone. Działalność funduszy emerytalnych jest szczegółowo uregulowana i poddana państwowemu nadzorowi. Do II filaru trafiają środki w wysokości 7,3 proc. podstawy składki.

III filar systemu emerytalnego

— dobrowolne (nieobowiązkowe) formy dodatkowego oszczędzania na przyszłą emeryturę. Na III filar składają się pracownicze programy emerytalne (PPE) oraz indywidualne konta emerytalne (IKE).

Fundusz Gwarancyjny

— fundusz którego przychodami są wpłaty dokonywane przez powszechne towarzystwa emerytalne z własnych środków. Wpłaty powszechnego towarzystwa emerytalnego do Funduszu Gwarancyjnego stanowią określoną procentowo, identyczną dla wszystkich otwartych funduszy, wartość aktywów netto otwartego funduszu zarządzanego przez to towarzystwo. Ze środków Funduszu Gwarancyjnego są dokonywane m.in. wypłaty na rzecz otwartych funduszy, w których wystąpił niedobór, w zakresie, w jakim środki na rachunku rezerwowym oraz własne środki powszechnego towarzystwa nie są wystarczające na pokrycie tego niedoboru.

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS)

jest państwowym funduszem celowym, powołanym w celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych. Dysponentem FUS jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Pieniądze Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, których dysponentem jest ZUS, stanowią praawie 50 proc. zasobów pieniężnych państwa. Składa się z funduszy: emerytalnego, rentowego, chorobowego oraz wypadkowego

G

Giełda Papierów Wartościowych (GPW)

— wyspecjalizowany rynek, na którym zawierane są transakcje kupna i sprzedaży instrumentów finansowych. Relacje między popytem a podażą na giełdzie wpływają na kształtowanie się cen, nazywanych kursami (w Polsce Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie).

I

Indeks giełdowy

— miernik zmian cen papierów wartościowych obejmujący papiery wartościowe danego typu lub ich wybraną grupę.

Indywidualne konto emerytalne (IKE)

— przeznaczone do oszczędzania na dodatkową emeryturę. Działa podobnie jak długoterminowa lokata. Każdy możne posiadać tylko jedno konto IKE, ale wolno je zmieniać i przekształcać. Zyski są zwolnione z podatku od dochodów kapitałowych (tzw. podatku Belki) w przypadku wypłaty środków po 60. roku życia. IKE można prowadzić w formie: rachunku bankowego, ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym, jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego lub rachunku papierów wartościowych.

Indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE)

— podobnie jak IKE, przeznaczone do oszczędzania na dodatkową emeryturę. Różni się tym od IKE, że wpłaty — do 4 proc. pensji — będzie można odpisać od podstawy opodatkowania. Jednocześnie, kwota ta nie będzie mogła przekroczyć 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia. W przypadku osób o niskich dochodach, możliwe jest dokonanie w danym roku kalendarzowym wpłaty do maksymalnie 4 proc. równowartości 12-krotności minimalnego wynagrodzenia za rok poprzedni. IKZE można prowadzić w formie: rachunku bankowego, ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym, jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego, dobrowolnego funduszu emerytalnego zarządzanego przez PTE lub rachunku papierów wartościowych.

J

Jednostka rozrachunkowa

jest rodzajem umownej waluty wyrażonej w zł, na jaką przeliczane są składki wpływające do OFE.

Jednostka uczestnictwa

— to podstawowa jednostka określająca wartość inwestycji, część majątku funduszu inwestycyjnego którą można nabyć. Jednostki funduszu są na bieżąco wyceniane dzięki czemu możesz na bieżąco kontrolować swoje inwestycje.

K

Kapitalizacja giełdy

— całkowita wartość wszystkich akcji notowanych na giełdzie liczona według ich kursu giełdowego.

Kapitalizacja rynkowa spółki

— całkowita wartość wszystkich akcji danego emitenta liczona według kursu giełdowego tych akcji.

Kapitał początkowy

— to suma płaconych przed 1 stycznia 1999 r. składek na ubezpieczenia społeczne. Zostaną one zapisane na indywidualnym koncie ubezpieczonego i będą miały wpływ na wysokość przyszłej emerytury - powiększą stan konta emerytalnego. Kapitał początkowy służy obliczeniu nowej emerytury dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które przed 1 stycznia 1999 r. podlegały ubezpieczeniom społecznym, czyli były aktywne zawodowo.

Kapitał otwartego funduszu emerytalnego

– to kapitał utworzony:

Kapitałowy system emerytalny — s

ystem emerytalny polegający na zbieraniu składek odprowadzanych przez pracowników na indywidualnych kontach oraz ich inwestowaniu.

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF)

— organ administracji publicznej nadzorujący rynek finansowy w Polsce. Celem nadzoru jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego, jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, zaufania do rynku finansowego, a także zapewnienie ochrony interesów uczestników tego rynku. Członkami KNF są Przewodniczący KNF, jego dwaj zastępcy oraz przedstawiciele: Prezydenta RP, Ministra Finansów, Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz Prezesa Narodowego Banku Polskiego.

Konto ubezpieczonego w ZUS

—indywidualne konto ubezpieczonego, na którym ewidencjonowane są składki oraz informacje dotyczące przebiegu ubezpieczeń społecznych danego ubezpieczonego.

L

Limit inwestycyjny OFE

— wynikające z przepisów prawa ograniczenia możliwości inwestycyjnych otwartego funduszu emerytalnego. Ograniczenia te mają charakter jakościowy, czyli wskazują na konkretne grupy instrumentów, w które może inwestować fundusz, a także charakter ilościowy, czyli wskazują ile maksymalnie może zostać ulokowane w wybranej grupie instrumentów, a nawet pojedynczym instrumencie. Otwarty fundusz emerytalny może inwestować wyłącznie w instrumenty wskazane w limitach inwestycyjnych. Oznacza to, że gdy na rynku pojawią się nowe typy instrumentów finansowych to fundusze emerytalne będą mogły je kupować dopiero wtedy, kiedy wprowadzone zostaną stosowne zmiany w przepisach prawa. Sytuacja taka wystąpiła już wielokrotnie w przeszłości, np. w przypadku listów zastawnych czy ostatnio obligacji infrastrukturalnych emitowanych przez Krajowy Fundusz Drogowy.

Losowanie członków OFE

— losowanie przeprowadzane dwa razy w roku (pod koniec stycznia i lipca) przez ZUS, spośród ubezpieczonych, którzy w terminie nie zawarli umowy z otwartym funduszem emerytalnym. Losowanie poprzedzone jest zawiadomieniem o konieczności wyboru OFE wysyłanym przez ZUS. W losowaniu uczestniczą tylko wybrane fundusze - te, które osiągnęły stopy zwrotu powyżej średniej oraz nie należą do największych funduszy, tj. ich udział w rynku nie przekracza 10% wartości aktywów netto wszystkich OFE.

Ł

Ład korporacyjny (z ang. corporate governance)

— system prawnych i ekonomicznych formalnych reguł działania, służących do regulowania relacji łączących podmioty zaangażowane w funkcjonowanie spółki (m.in. akcjonariuszy, członków zarządu i rady nadzorczej spółki i jej kontrahentów).

M

Martwy rachunek

— rachunek OFE, na który nie wpłynęła żadna składka.

Minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, tj. prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, twórców i artystów, prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczłtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, prowadzacych działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej oraz osób z nimi współpracujących - wynosi 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

Minimalna wymagana stopa zwrotu

to połowa średniej ważonej lub średnia minus 4 punkty procentowe — w zależności od tego, która z tych wartości jest niższa. Jest to mechanizm zabezpieczający przed istotną utratą gromadzonych oszczędności. W funduszu, którego stopa zwrotu jest niższa od minimalnej powstaje niedobór.

N

Niedobór

występuje w otwartym funduszu w przypadku, gdy stopa zwrotu tego funduszu za okres 3 lat, jest niższa od minimalnej wymaganej stopy zwrotu. Jest on pokrywany z części środków zgromadzonych na Funduszu Gwarancyjnym, jeśli to nie wystarczy — to ze środków własnych PTE. Ostatecznym gwarantem pokrycia niedoboru jest skarb państwa. Wplacona kwota powiększa wartość jednostek rozrachunkowych, a tym samym oszczędności ubezpieczonych.

O

Okres nieskładkowy

— brak aktywności zawodowej, nieobjęty obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. W tym okresie nie są odprowadzane składki do OFE. W związku z tym nie powiększa się kapitał, z którego będzie wypłacana przyszła emerytura.

Okresy ubezpieczeniowe

— przy ustalaniu prawa do emerytury i rent oraz obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy składkowe (za które opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne lub za które nie było obowiązku opłacania składki, uznane przez ustawodawcę za okresy składkowe) i nieskładkowe (okresy bezczynności zawodowej z określonych przez ustawodawcę przyczyn). W podwójnym wymiarze uwzględnia się okresy działalności kombatanckiej, a także zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania represjom wojennym i okresu powojennego i okresy pracy przymusowej.

Opłata za zarządzanie

— kwota ustalona w statucie OFE (zgodna z ustawą), potrącana od całości aktywów netto funduszu.. Kwota ta jest obliczana na każdy dzień ustalania wartości aktywów netto funduszu i jest płatna w ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca.

Opłaty pobierane przez otwarte fundusze —

OFE pobierają prowizje pobierane od składek wpłaconych przez członków OFE, opłatę za zarządzanie środkami zgromadzonymi na kontach członków funduszu iraz inne koszty pokrywane przez fundusz bezpośrednio z jego aktywów, czyli koszty związane z realizacją nabywania lub zbywania aktywów funduszu, stanowiące równowartość opłat ponoszonych na rzecz osób trzecich, oraz koszty związane z przechowywaniem tych aktywów, stanowiące równowartość wynagrodzenia depozytariusza.

Otwarte fundusze emerytalne (OFE)

— są zarządzane i reprezentowane przez powszechne towarzystwa emerytalne (PTE). Otwarte fundusze emerytalne są jednak odrębnymi podmiotami posiadającymi osobowość prawną; nie posiadają natomiast zdolności upadłościowej tzn. nie mogą ogłosić bankructwa. Przedmiotem działalności funduszy jest gromadzenie i inwestowanie pieniędzy zebranych na indywidualnych kontach członków OFE z przeznaczeniem na świadczenie emerytalne. Podobnie jak PTE, otwarte fundusze emerytalne podlegają nadzorowi państwa sprawowanemu przez Komisję Nadzoru Finansowego. W przypadku połączenia towarzystw lub nabycia towarzystwa przez inne PTE, fundusz ulega likwidacji. Nie oznacza to jednak likwidacji indywidualnych kont członków funduszu - ich środki przenoszone są do innego OFE. Przystąpienie do wybranego OFE jest obowiązkowe dla osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu urodzonych po dniu 31 grudnia 1968 roku. Ubezpieczony może dokonać zmiany funduszu przenosząc zgromadzony dotąd kapitał do innego wybranego przez siebie funduszu emerytalnego - dotychczasowy fundusz nie może ograniczać jego prawa do zmiany.

P

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

— podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika stanowią przychody ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych, tj. wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz pieniężna wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty (bez względu na źródło ich finansowania), a w szczególności wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop, a także świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Portfel inwestycyjny OFE

— instrumenty finansowe oraz pożytki z nich płynące, które zostały nabyte za środki pochodzące ze składek członków. Portfel inwestycyjny to najważniejszy element składający się na aktywa funduszu. Dobór instrumentów do portfela decyduje o efektywności funduszu, czyli o tym ile zarobi dla swoich członków. Zarządzanie portfelem, a więc kupowanie, utrzymywanie i sprzedawanie instrumentów finansowych to podstawowy przedmiot działalności otwartego funduszu emerytalnego.

Powszechne towarzystwo emerytalne (PTE)

— podmiot, działający w formie spółki akcyjnej, którego wyłącznym przedmiotem działalności jest utworzenie, a następnie zarządzanie otwartym funduszem emerytalnym (OFE). Powstanie PTE związane jest ze spełnieniem szeregu wymogów dotyczących kapitału akcyjnego, organizacji spółki oraz osób zarządzających. Powszechne towarzystwa emerytalne, zarządzające odpłatnie składkami ubezpieczonych zgromadzonymi w OFE, podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Utworzenie PTE następuje po uzyskaniu zgody Komisji. Zgoda Komisji jest także konieczna do połączenia PTE z innym towarzystwem lub przekazania zarządzania OFE innemu PTE. Funkcje nadzorcze państwa, mające na celu ochronę interesów członków funduszy i realizowane przez KNF, oraz restrykcyjne wymagania, jakim podlega utworzenie powszechnego towarzystwa emerytalnego, mają na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa zgromadzonych w OFE środków.

R

Rachunek premiowy

— comiesięczne wpłaty dokonywane przez OFE w wysokości nie wyższej niż 0,005 proc. wartości zarządzanych aktywów netto OFE. Środki te przypadają na rzecz PTE, jeżeli fundusz, którym zarządza osiągnął najwyższą stopę zwrotu spośród wszystkich funduszy. PTE zarządzające funduszem o najniższej stopie zwrotu, środki z rachunku premiowego przekazuje do funduszu. Pozostałe towarzystwa emerytalne korzystają ze środków na rachunku premiowym w części proporcjonalnej do osiągniętych stóp zwrotu. Środki na rachunku premiowym stanowią więc rodzaj premii mającej motywować towarzystwa emerytalne do osiągania jak najlepszych wyników inwestycyjnych.

Rachunek rezerwowy OFE

— rachunek na którym czasowo przechowywane są środki z rachunku premiowego, przed przekazaniem ich do PTE. Rachunek ten jest pierwszym źródłem pokrycia ewentualnego niedoboru środków w OFE. Środki na rachunku rezerwowym stanowią część aktywów funduszu i są przeliczane na jednostki rozrachunkowe. W przypadku wystąpienia niedoboru fundusz ma obowiązek umorzyć jednostki rozrachunkowe zgromadzone na rachunku rezerwowym w ilości zapewniającej pokrycie niedoboru.

Rachunki/konta członków OFE

— indywidualne rachunki prowadzone przez otwarte fundusze dla swoich członków, na które wpłacane są składki w wysokości i na zasadach określonych w odrębnych ustawach. Z chwilą przystąpienia członka do funduszu, fundusz otwiera dla niego rachunek, na który są wpłacane składki oraz przekazywane wypłaty transferowe.

S

Składka do OFE

— część składki na ubezpieczenie emerytalne pochodząca ze składki ubezpieczonego, wynosząca 7,3 proc. (od maja będzie to 2,3 proc.) podstawy wymiaru składki, odprowadzana przez ZUS do wybranego przez ubezpieczonego otwartego funduszu emerytalnego.

Składka dodatkowa

— składka wpłacana na konto uczestnika pracowniczego programu emerytalnego (PPE) w wybranej instytucji finansowej – finansowana przez uczestnika.

Składka na ubezpieczenie emerytalne

— wynosi 19,52 proc. podstawy wymiaru składki (z reguły wynagrodzenia) i jest opłacana w równej części przez pracownika i pracodawcę. Całość składki trafia do ZUS, który część składki, przekazuje do otwartego funduszu emerytalnego.

Składka podstawowa

— wpłacana na konto uczestnika pracowniczego programu emerytalnego w wybranej instytucji finansowej – finansowana przez pracodawcę.

Składka ubezpieczeniowa

— stanowi udział ubezpieczającego w tworzeniu funduszu, który służy zakładowi ubezpieczeń na pokrycie należnych odszkodowań i świadczeń związanych z prowadzeniem działalności ubezpieczeniowej. Jest to należność, którą ubezpieczający lub ubezpieczony jest zobowiązany zapłacić zakładowi ubezpieczeń za świadczenie ochrony ubezpieczeniowej w ciągu określonego okresu ubezpieczenia.

Składki na ubezpieczenia społeczne

— składki: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.

Stopa zwrotu z inwestycji

— jest podstawową miarą oceny efektywności polityki inwestycyjnej OFE. Oblicza się ją na podstawie zmiany wartości jednostki rozrachunkowej.

Ś

Średnia stopa zwrotu OFE

— trzyletnia stopa zwrotu będącą średnią ważoną stóp zwrotu OFE. Celem ograniczenia wpływu największych podmiotów na średnią stopę zwrotu ich maksymalny udział w kalkulacji tej stopy jest ograniczony do 15 proc.

Średnia ważona stopa zwrotu OFE

— jest sumą iloczynów stóp zwrotu i przeciętnego udziału w rynku danego funduszu mierzonego wielkością aktywów netto. Do wyliczenia średniej ważonej stopy zwrotu wskaźnik przeciętnego udziału w rynku może wynieść maksymalnie 15 proc. W razie przekroczenia tej wartości przez fundusz przyjmuje się dla niego wartość 15 proc., przy jednoczesnym proporcjonalnym powiększeniu wskaźników pozostałych funduszy. Jeżeli na rynku funkcjonować będzie 6 funduszy — procentowy udział w rynku przyjmie się dla nich w jednakowej wysokości.

T

Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI)

— podmiot działający w formie spółki akcyjnej, którego przedmiotem działalności jest tworzenie funduszy inwestycyjnych i zarządzanie nimi.

U

Ubezpieczenie inwestycyjne

— w najprostszej formie składa się z dwóch elementów: minimalnej ochrony na wypadek śmierci oraz znacznej części składki przeznaczonej na inwestycje.

Ubezpieczenia społeczne —

obejmują: ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenia rentowe, ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa (chorobowe), ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (wypadkowe).

Ubezpieczony

— osoba fizyczna podlegająca co najmniej jednemu z ubezpieczeń społecznych (emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowym) i/lub ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Umowa o członkostwo w OFE

— umowa zawarta między otwartym funduszem a osobą występującą z wnioskiem o przyjęcie do otwartego funduszu, na podstawie której następuje uzyskanie członkostwa w otwartym funduszu

W

Waloryzacja emerytur i rent

— natsępuje co rok od 1 marca. Wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (inflacja) w poprzednim roku kalendarzowym, zwiększony o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Zwiększenie wskaźnika waloryzacji o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w roku poprzednim, podlega corocznie negocjacjom w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych. W razie nieuzgodnienia zwiększenia wskaźnika w drodze negocjacji - wskaźnik waloryzacji określi Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Waloryzacja obejmuje świadczenia przyznane przed dniem 1 marca. Są to więc świadczenia przyznane na wniosek zgłoszony najpóźniej w lutym, do których warunki zostały spełnione nie później niż w ostatnim dniu tego miesiąca.

Wiek emerytalny

— określony ustawowo wiek, w którym możliwe (lecz niekonieczne) jest przejście na emeryturę. W Polsce wiek emerytalny dla kobiet wynosi 60 lat, dla mężczyzn  65 lat.

Wypłata z IKE

— wypłata środków zgromadzonych na IKE na wniosek oszczędzającego po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55 roku życia (pod warunkiem dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych i dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niz na 5 lat przed dniem złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty) lub na wniosek osoby uprawnionej w przypadku śmierci oszczędzającego.

Wypłata z PPE

— wycofanie środków zgromadzonych w pracowniczym programie emerytalnym w postaci dodatkowego świadczenia emerytalnego - odbywa się na zasadach określonych w zakładowej umowie emerytalnej i następuje po spełnieniu warunków określonych w ustawie o PPE. Wypłata następuje na wniosek uczestnika po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat lub po przedstawieniu decyzji o przyznaniu prawa do emerytury i ukończeniu 55 lat. Po ukończeniu przez uczestnika 70 lat, jeżeli wcześniej nie wystąpił on z wnioskiem o wypłatę środków - wypłata następuje automatycznie. Wypłata następuje także w przypadku śmierci uczestnika pracowniczego programu - na wniosek osoby uprawnionej.

Z

Zakład ubezpieczeń/towarzystwo ubezpieczeniowe

— podmiot w formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych prowadzący działalność ubezpieczeniową na podstawie zezwolenia organu nadzoru. Zakład ubezpieczeń nie może prowadzić jednocześnie działalności w dziale ubezpieczeń na życie (dział I) i w dziale pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych (dział II).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS)

— państwowa instytucja publicznoprawna realizująca zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych w Polsce. Zajmuje się gromadzeniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne obywateli oraz dystrybucją świadczeń (np. emerytur, rent, zasiłków chorobowych lub macierzyńskich) w wysokości i na zasadach ustalonych w przepisach powszechnie obowiązujących. Został utworzony w 1934 na mocy rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 24 października 1934 roku o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym. Rozporządzenie to doprowadziło do połączenia 5 instytucji (Izby Ubezpieczeń Społecznych, Zakładu Ubezpieczenia na Wypadek Choroby, Zakładu Ubezpieczenia od Wypadków, Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, Zakładu Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników) w jeden podmiot, nazwany Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. W 1955 ZUS został zlikwidowany. W 1960 doszło do jego reaktywowania i od tego czasu nieprzerwanie funkcjonuje do dziś.

Opracowanie m.in. za ZUS, KNF

A

Agent transferowy

Pozostało 100% artykułu
Emerytura
Europejska emerytura – jakie korzyści widzą Polacy w OIPE
Materiał Promocyjny
Z kartą Simplicity można zyskać nawet 1100 zł, w tym do 500 zł już przed świętami
Emerytura
Europejska emerytura dla polskich seniorów. Czym jest OIPE i jak oszczędzać w euro?
Emerytura
Polski system emerytalny z oceną dostateczną. Spadek w rankingu
Emerytura
Ile wynosi średnia emerytura w Niemczech? Nasi sąsiedzi podnoszą wiek emerytalny
Materiał Promocyjny
Najszybszy internet domowy, ale także mobilny
Emerytura
Wiek emerytalny w Polsce wyróżnia się na tle sąsiadów. Kto pracuje krócej?
Materiał Promocyjny
Polscy przedsiębiorcy coraz częściej ubezpieczeni