Światłoczuła lokata kapitału

Rekordowo sprzedawane zdjęcia Witkacego oferowane są na aukcji fotografii.

Desa Unicum 4 kwietnia zorganizuje dwie aukcje z cyklu Fotografia Kolekcjonerska (www.desa.pl). Najpierw licytowana będzie „Klasyka i awangarda artystyczna” (87 prac). Z kolei na drugiej aukcji licytowane będą „Sławy. Gwiazdy. Osobowości” (68 prac). Trwa już wystawa przed aukcją.

Warto sprawdzić: Zarobić na prywatnym muzeum PRL

Beksiński i Hiller

Gwiazdą na pierwszej aukcji będzie Witkacy (1885–1939). Muzealnej wartości fotografia z 1931 roku przedstawia Witkacego z Neną Stachurską. Zdjęcie ma estymację 40–70 tys. zł. To praca ze znanego cyklu zdjęć inscenizowanych. Artysta sam lub z bliską mu osobą odgrywał wymyśloną przez siebie zagadkową rolę. Zdjęcia te mają tajemniczą ekspresję.

W praktyce zdjęcia te wykonywali zaprzyjaźnieni fotograficy, ale tradycyjnie zaliczane są one do dzieł Witkacego. Oferowane oryginalne zdjęcie (18,6 x 12,8 cm) wykonał Władysław Jan Grabski.

Drugie zdjęcie w ofercie przedstawia Witkacego w scenie zaimprowizowanej z Inką Turowską (estymacja 40–70 tys. zł).

Witkacy jest aukcyjnym rekordzistą. W 2016 roku zdjęcie pt. „Potwór z Dusseldorfu” na aukcji Artinfo.pl kupiono za 200 tys. zł, przy cenie wywoławczej 25 tys. zł i estymacji 100–140 tys. zł. A na przykład w 2017 roku fotografię artysty pt. „Przerażenie wariata” sprzedano za 118 tys. zł.

W wydanym w 2018 roku przez Artinfo.pl „Raporcie o rynku sztuki” wyliczono artystów cenowych rekordzistów. Zdjęcia tych autorów kupowane są najczęściej na lokatę, jak deklarują ich nabywcy. Rekordziści to oprócz Witkacego Karoll Hiller i Roman Opałka. Z młodych artystów są to np. Maurycy Gomulicki, Rafał Milach i Piotr Uklański.

Najwyższą wycenę (90–120 tys. zł) w ofercie Desy Unicum ma rzadka praca Karola Hillera (1891–1939). Nieliczne zachowane dzieła artysty poszukiwane są przez kolekcjonerów. Inne odbitki oferowanej fotografii znajdują się w zbiorach Centrum Pompidou w Paryżu oraz w kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi.

Wytrawnych kolekcjonerów zainteresuje fotografia Zdzisława Beksińskiego (estymacja 8–10 tys. zł). Oryginalna odbitka (50 na 39 cm) z lat 50. przypomina abstrakcyjną grafikę. Są muzealnej wartości dzieła m.in. Bronisława Schlabsa, Jerzego Lewczyńskiego, Zbigniewa Dłubaka, Eustachego Kossakowskiego, Józefa Robakowskiego.

Zdjęcia niedoszacowane

W aukcyjnej ofercie zgromadzono w większości odbitki typu vintage print, czyli wykonane w tym samym czasie co zdjęcie. Wyjątek stanowi np. fotografia Zygmunta Rytki (1947–2018) „Ciągłość nieskończoności”. Zdjęcie wykonano w 1983 roku, natomiast oferowana autorska odbitka pochodzi z 2005 roku. Zdjęcia artysty cieszą się wielkim powodzeniem. Na odwrocie oferowanej odbitki artysta tradycyjnie odcisnął swoje linie papilarne.

W ostatnich latach istotnie wzrosło zainteresowanie dorobkiem Natalii Lach-Lachowicz. Fotografie artystki osiągają ceny ponad 50 tys. zł. Zdjęcie z 1972 roku pt. „Sztuka konsumpcyjna” ma względnie wysoką estymację 15–18 tys. zł. Jest w ofercie dzieło Zofii Rydet z poszukiwanego cyklu „Zapis socjologiczny”.

Polski rynek fotografii jest bardzo młody. Muzealnej wartości fotografie nadal są niedoszacowane. W strukturze krajowego rynku aukcyjnego fotografia stanowi zaledwie 1,5 proc. obrotów, a np. rzeźba to 5,5 proc. Dominuje oczywiście malarstwo – 80 proc. obrotów na aukcjach sztuki.

Pierwszą aukcję z cyklu Fotografia Kolekcjonerska w 2007 roku zorganizował portal rynku sztuki Artinfo.pl (www.artinfo.pl). Aukcje organizowane przez ten portal (odbyło się ich 20) dokumentują dwujęzyczne katalogi, które są ważnym źródłem wiedzy o rynkowej ofercie i cenach. Katalogi wysyłano do światowych muzeów fotografii, aby spopularyzować polskich artystów. Cykl Fotografia Kolekcjonerska od 2017 roku rozwija Desa Unicum z wielkim rynkowym sukcesem.

Rynek fotografii artystycznej rośnie powoli. Krajowi miłośnicy sztuki muszą w pełni zaakceptować to, że fotografia jest techniką powtarzalną, jak grafika. Faktem jest, że zdjęcia krajowych klasyków to odbitki istniejące najczęściej w jednym egzemplarzu. Dotyczy to nie tylko Witkacego, ale także powojennych klasyków. Ich prace sprzedawane na aukcjach to zwykle unikatowe odbitki wykonane przez autora na wystawę (w PRL nie było rynku fotografii).

Warto sprawdzić: Szokująco tanie białe kruki

Tanie gwiazdy

Na drugiej aukcji Desy Unicum w większości oferowane są zdjęcia światowych autorów. Przedstawiają one gwiazdy kina, malarstwa lub mody. Na odwrocie odbitek zaznaczono nakład i numer oferowanej odbitki. Desa Unicum spopularyzowała ten typ fotografii. W świecie rynek fotografii od dawna nastawiony jest na masowego odbiorcę. Dlatego też proponowane zdjęcia są względnie tanie. Najniższa dolna granica estymacji wynosi 1,5 tys. zł. Chodzi o to, żeby zdjęcia kupowali młodzi konsumenci sztuki.

Przebojem obydwu aukcji fotografii może okazać się zdjęcie aktorki Anny Dymnej, wykonane w 1970 roku przez Wojciecha Plewińskiego (ur. 1928). Autorska odbitka (48 na 33 cm) pochodzi z 2018 roku. Zdjęcie to niezmiennie od lat cieszy się powodzeniem na krajowych aukcjach.

Po raz kolejny w Desie Unicum oferowana będzie praca Miltona H. Greena, który uwiecznił Marilyn Monroe. David Lefranc wykonał zdjęcie Micka Jaggera (estymacja 1,8–2,8 tys. zł).

Z kolei 11 kwietnia Dom Aukcyjny Face to Face Art wystawi na aukcji zdjęcia m.in. Anity Andrzejewskiej, Marka Gardulskiego, Konrada K. Pollesha, Macieja Plewińskiego. Zdjęcia licytowane będą już od 1,1 tys. zł.

Najwyższą cenę (3,8 tys. zł) ma portret Andrzeja Wajdy wykonany przez Konrada K. Pollescha.