Piłsudski na półce w każdym polskim domu

Od 1,8 tys. zł rozpocznie się licytacja pięciu tomów „Pism zbiorowych” Marszałka z 1937 r.

Publikacja: 25.03.2017 16:23

Na 600 zł wyceniono „Wiersze  o Marszałku Piłsudskim” z autografem autorki.

Na 600 zł wyceniono „Wiersze o Marszałku Piłsudskim” z autografem autorki.

Foto: Lamus Antykwariaty Warszawskie

Na aukcji internetowej warszawskiego antykwariatu Lamus (www.lamus.pl), zaplanowanej na 1 kwietnia, można będzie wylicytować kilkaset rękopisów, druków, plakatów dotyczących historii Polski po 1918 r.

Od 80 zł rozpocznie się licytacja odezwy „Wilno zdobyte” z 22 kwietnia 1919 r. Informuje ona, że „Wojsko polskie prowadzone przez Naczelnego Wodza Piłsudskiego rozbiło armje bolszewickie”.

150 zł kosztuje dwustronna ulotka z 1920 r. Na jednej stronie jest wezwanie do walki z bolszewikami oblegającymi Warszawę: „Ojczyzna w niebezpieczeństwie”, podpisane m.in. przez ministra Władysława Grabskiego. Na drugiej stronie wydrukowano tekst: „Jak jest uchwalona reforma rolna i co daje ludowi”.

Takie dokumenty z natury rzeczy ulegały szybkiemu zniszczeniu. Niekiedy właściciele pamiątek niszczyli je specjalnie, ponieważ obawiali się konsekwencji karnych lub politycznych. Tak było w PRL z materiałami dotyczącymi zwycięskiej wojny polsko-rosyjskiej 1920 r. Dokumenty te przetrwały tylko dzięki kolekcjonerom.

80 zł kosztuje ulotka z 1921 r. „Polskie długi”. To druk po polsku i niemiecku z okresu plebiscytów na Śląsku. Ulotka apeluje o głosowanie za Polską „prawie nieobciążoną” długami, podczas gdy Niemcy „mają 2,683 marek długu na głowę i olbrzymie podatki”.

Walka ze spekulacją

Na 150 zł wyceniono ulotkę wyborczą z 1922 r. Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej. Obiecywał on m.in. sprawiedliwość społeczną i „walkę z paskarstwem”. Paskarzem w mowie potocznej nazywano spekulanta, który sprzedawał niedostępne na rynku towary (głównie żywność) po zawyżonych cenach.

Z 1938 r. pochodzą pisma Głównej Księgarni Wojskowej w Warszawie do Związku Nauczycielstwa Polskiego. Dotyczą akcji sprzedaży popiersia Piłsudskiego pod hasłem: „Piłsudski w każdym domu” (cena wywoławcza 120 zł). Są jeszcze inne dokumenty świadczące o kulcie Marszałka. Mogą posłużyć do analizy, na ile kult Marszałka był spontaniczny, a w jakim stopniu kształtowany przez jego zwolenników.

160 zł kosztuje tomik poezji „Imię wielkości” z wierszami Jana Brzechwy na część Marszałka. Autor znany jest dziś tylko z twórczości dla dzieci. 600 zł kosztuje wydany w 1936 r. tomik wierszy o Piłsudskim autorstwa Kazimiery Iłłakowiczówny. Książka ma artystyczną, efektowną oprawę wykonaną przez spółkę graficzną Girs i Barcz.

Od 1,8 tys. zł rozpocznie się licytacja pięciu tomów „Pism zbiorowych” Piłsudskiego z 1937 r. Edycję zdobią portrety Marszałka na kredowym papierze. Książka jest efektownie oprawiona w pełną skórę ze zdobieniami nawiązującymi do oryginalnych okładek broszurowych, zaprojektowanych przez Tadeusza Gronowskiego.

Absolutną rzadkością są trzy radzieckie gazety wojskowe. Zawierają propagandowe teksty na bieżąco komentujące wkroczenie Armii Czerwonej do naszego kraju 17 września 1939 r. Treść jest taka: wojsko radzieckie weszło do Polski na wezwanie Ukraińców i Białorusinów, żeby wyzwolić ich spod „panowania polskich panów i kapitalistów.”

Do aukcji Lamusa przygotowano jak zwykle szczegółowy katalog. W dziale „Historia” wyróżnia się „Prawda o Katyniu” opublikowana w Moskwie w 1944 r. przez komunistyczny Związek Patriotów Polskich. Propagandowa broszura głosi, że mordu w Katyniu dokonali Niemcy. Wśród autorów są m.in. Wanda Wasilewska i Jerzy Borejsza (cena wyw. 80 zł).

Historii Polski dotyczą też starodruki i rękopisy. Wydana w 1611 r. „Kronika Polski” Marcina Kromera (cena wyw. 6 tys. zł) to pierwsza edycja w tłumaczeniu na język polski. Warto przeczytać w katalogu długi i zawiły tytuł, gdzie zastosowano niespotykaną dziś retorykę.

W ofercie aukcyjnej jest kilkanaście rękopisów królewskich, m.in. Zygmunta III Wazy i Jana Kazimierza (ceny od 500 do 700 zł). Są dokumenty arystokratycznych rodzin, np. Sanguszków. 2,4 tys. zł kosztuje blankiet urzędowy nominacji na stopień wojskowy, podpisany przez Wielkiego Księcia Konstantego w 1829 r. Dekoracyjny blankiet wykonano na pergaminie w technice miedziorytu.

Portret bikiniarza

Dokumentem historycznym są również cztery rysunki tuszem z 1952 r. Jerzego Zaruby (cena wyw. 500 zł). To portrety typów charakterystycznych dla PRL. Jest m.in. ZMP-owiec (aktywista komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej) i bikiniarz. Ekstrawaganckich bikiniarzy spopularyzował w swoich książkach Leopold Tyrmand.

Klimat życia w PRL oddają cztery afisze pod hasłem: „Kobiety usuńcie wódkę z waszego domu”(cena wyw. 120 zł). W latach 50. wydał je Główny Społeczny Komitet Przeciwalkoholowy, działający przy Centralnej Radzie Związków Zawodowych. Na jednym z afiszów widnieje hasło: „Walka z alkoholizmem jest odcinkiem walki o przodującą moralność socjalistyczną”. Afisze wydrukowała Drukarnia im. Rewolucji Październikowej w Warszawie.

Pośród powojennych białych kruków wyróżnia się kilkanaście plakatów do kultowych filmów Andrzeja Wajdy, np. do nakręconego w 1954 r. „Pokolenia” (wyw. 500 zł). Jest plakat Franciszka Starowieyskiego do filmu „Wszystko na sprzedaż” (wyw. 200 zł) i Waldemara Świerzego do „Ziemi obiecanej” (wyw. 200 zł). Do rzadkości należy plakat wydany w Brukseli w 1957 r. do filmu „Kanał” (wyw. 360 zł).

Zgromadzono kilkadziesiąt fotografii z planów najsłynniejszych polskich filmów. Są zdjęcia z planu np. „Krzyżaków” Aleksandra Forda i debiutu Janusza Morgensterna „Do widzenia do jutra” (pamiętna rola Zbigniewa Cybulskiego). 120 zł kosztuje słynne zdjęcie z „Popiołu i diamentu” Wajdy. Przedstawia dramatyczną śmierć głównego bohatera na śmietniku (w tej roli Zbigniew Cybulski).

Za 120 zł można kupić pierwsze książkowe wydanie „Popiołu i diamentu” Jerzego Andrzejewskiego z 1948 r. Na aukcjach krajowych antykwariatów coraz częściej pojawiają się pierwodruki powojennych sławnych tytułów. To nowy asortyment wprowadzany na licytacje z powodu niskiej podaży starodruków. Ma zainteresować przede wszystkim najmłodszych kolekcjonerów z niewielką gotówką.

Pierwodruk Stanisława Lema

Z powojennych edycji w ofercie Lamusa są np. „Poezje” Ernesta Brylla i pierwsze wydanie z 1957 r. „Słonia” Sławomira Mrożka. Są także „Dzienniki gwiazdowe” Lema, wydane w 1957 r. (wyw. 50 zł). 90 zł kosztuje pierwsze książkowe wydanie „Iwony księżniczki Burgunda” z 1958 r. z ilustracjami Tadeusza Kantora.

Kolekcjonerów zaskoczy wydana w 1947 r. nieznana bajka poety Władysława Broniewskiego „Flet zaczarowany” z ilustracjami Walta Disneya, jednego z największych twórców filmów animowanych. Debiutancki tom opowiadań Marka Hłaski „Pierwszy krok w chmurach”, wydany w 1956 r., będzie licytowany od 80 zł.

Warto zainteresować się również niepozornym poradnikiem na temat bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Napisał go w 1937 r. Maciej Hłasko (1906–1939), ojciec sławnego pisarza. To przykład taniego białego kruczka o dużej wartości kolekcjonerskiej. ©?

Na aukcji internetowej warszawskiego antykwariatu Lamus (www.lamus.pl), zaplanowanej na 1 kwietnia, można będzie wylicytować kilkaset rękopisów, druków, plakatów dotyczących historii Polski po 1918 r.

Od 80 zł rozpocznie się licytacja odezwy „Wilno zdobyte” z 22 kwietnia 1919 r. Informuje ona, że „Wojsko polskie prowadzone przez Naczelnego Wodza Piłsudskiego rozbiło armje bolszewickie”.

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sztuka
Zdrożeją obrazy malarzy kolorystów
Sztuka
Tanio kupowali zaginione dzieła i odsprzedawali je za miliony
Sztuka
Tanie wybitne obrazy jako fundusz emerytalny. W co zainwestować
Sztuka
Nikifor na wystawie. Prace niespotykane na rynku
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sztuka
Sztuka komiksu na inwestycję i do zbioru