Nie lubimy lokat na długie terminy

Zopublikowanego niedawno raportu NBP „Sytuacja gospodarstw domowych w IV kwartale 2016 r.” wynika, że Polacy dysponują coraz większymi środkami, ale nie wykorzystują ich racjonalnie. Zdecydowana większość pieniędzy znajduje się na nieoprocentowanych kontach bankowych lub depozytach krótkoterminowych. Rośnie natomiast niechęć do lokat długoterminowych, czyli takich zakładanych na więcej niż rok. Ich liczba spadła już po raz trzeci.

Autorzy raportu NBP podkreślają, że mimo wszystko udział depozytów długoterminowych w majątku gospodarstw domowych jest znaczący. Stanowią one około 19 proc. wszystkich aktywów. Może wydawać się, że to dużo, ale niemal trzy raz więcej, po ponad 58 proc. pieniędzy, znajduje się na rachunkach bieżących.

Depozyty bez odsetek

Sytuacja ta jest wynikiem niskich stóp procentowych, a więc i niskich odsetek od depozytów bankowych. Z wyliczeń NBP wynika, że w czwartym kwartale 2016 r. średnie oprocentowanie nowo założonych lokat powyżej roku wynosiło 1,7 proc., a średnia stopa procentowa dla wszystkich typów nowych depozytów gospodarstw domowych – 1,5 proc.

W tym roku nie jest lepiej. Przeciętna stawka dla lokat rocznych wynosi 1,43 proc. To niewiele, zwłaszcza że średnią tę zawyżają przede wszystkim Nest Bank (tu pieniądze pracują w tempie 2,5 proc.), Toyota Bank (oferuje 2,3 proc. lub 2,05 proc.) oraz Idea Bank, Santander i Volkswagen Bank; w tych ostatnich lokaty roczne przynoszą ponad 1,9 proc. zysku.

Spośród 48 lokat, które poddaliśmy analizie, jedna czwarta ma odsetki wynoszące zaledwie od 0,25 do 1 proc. w skali roku. Kolejna jedna czwarta pozwoli zarobić więcej niż 1,5 proc.

Część zysku pochłonie 19-proc. podatek Belki. Powróciła też inflacja, która powoduje, że na wielu lokatach się traci.

Trudno się więc dziwić, że lokaty – z wyjątkiem trzymiesięcznych z promocyjnym oprocentowaniem – cieszą się coraz mniejszym zainteresowaniem.

Dominuje oprocentowanie stałe

Z analizy dostępnych w naszych bankach depozytów 24-miesięcznych wynika, że do atrakcyjności jest im daleko. Średnie oprocentowanie 40 zbadanych przez nas lokat dla klientów detalicznych wynosi 2,21 proc. (uwzględniliśmy tu wszystkie oferty, natomiast na wykresach pokazujemy tylko najlepszą propozycję z każdego banku; bywa, że instytucja ma w ofercie kilka lokat na ten sam termin). Jednak podobnie jak w przypadku lokat rocznych przeciętną stawkę zawyżają oferty tych samych banków: Nest Banku, Idea Banku, Toyota Banku i Santandera.

Poza tym w ofertach jest bardzo mało depozytów o oprocentowaniu zmiennym. W razie wzrostu stóp procentowych w przyszłym roku nie będzie więc można liczyć na wyższe odsetki.

Wyjątkiem są: Lokata Elastyczna w Pekao i Lokata 5 Plus w Volkswagen Banku. Oprocentowanie Lokaty Elastycznej może się zmieniać codziennie, a Lokaty 5 Plus może zostać skorygowane po upływie kwartalnego okresu rozliczeniowego. Jest to też jedyna lokata na rynku, którą można zakładać na dowolnych okres (od roku do 10 lat), a jej oprocentowanie nie jest symboliczne (choć dzisiaj niewiele osób usatysfakcjonuje) – wynosi 1,9 proc.

Premia za oszczędzanie

Lokat 36-miesięcznych jest w naszych bankach trochę ponad dwadzieścia. Większość z nich przynosi odsetki przekraczające 2 proc. w skali roku, ale tu również nie ma co liczyć na ich wzrost w drugim i trzecim roku oszczędzania. Wyjątkiem jest Lokata 5 Plus w Volkswagen Banku. Sens zakładania lokat na dłuższy termin z tak niską stałą stawką jest niewielki.

Jeszcze skromniejsza jest oferta lokat 48-miesięcznych. Oprócz Volkswagen Banku mają je tylko: Eurobank i Deutsche Bank.

Ten ostatni proponuje Lokatę db Plan Premia. Jej oprocentowanie jest uzależnione od wysokości wpłaty: do 2 tys. zł wynosi 1,5 proc., od 2 tys. zł do 5 tys. zł – 1,6 proc., od 5 tys. zł do 10 tys. zł – 1,7 proc., a powyżej 10 tys. zł – 2 proc.

Bonusem do niskiego oprocentowanie ma być premia wypłacana klientowi po każdym roku. Po pierwszym roku wynosi ona 10 proc. naliczonych odsetek, po drugim – 15 proc., po trzecim – 20 proc. a po czwartym – 25 proc. Brzmi to zachęcająco, ale nawet 25 proc. kwoty niskich odsetek nie będzie dużym zarobkiem.

Nie zawsze równe szanse

Tak jak w przypadku lokat krótkoterminowych banki niekiedy premiują nowe oszczędności albo nowych klientów. Czasem stawiają dodatkowe warunki.

Nest Bank ma w ofercie Nest Lokatę Nowe Środki, ale i tak samo atrakcyjną Nest Lokatę Lojalną. Odsetki od obu wynoszą po 2,5 proc. (lokaty roczne) i po 2,7 proc. (dwuletnie). W obu bankach można też oszczędzać przez 18 miesięcy. Ale ci, którzy nie mają nowych środków, a chcą skorzystać z atrakcyjnych stawek, muszą spełniać dodatkowe warunki. Na konto musi wpływać co miesiąc wynagrodzenie w wysokości co najmniej 2,5 tys. zł. Z oferty mogą również korzystać osoby prowadzące działalność gospodarczą, ale wtedy wpływy muszą wynosić minimum 6 tys. zł.