Po gwałtownym skoku kursu franka w 2015 r. zaczął się dramat kredytobiorców i banków. Ci pierwsi walczą o obniżenie rat bądź anulowanie toksycznych kredytów, instytucje finansowe tworzą ogromne rezerwy na przegrane procesy. Ta walka wciąż trwa, a frank znów podrożał ze względu na osłabionego wojenną zawieruchą złotego.
Czytaj więcej
Modę na kredyty frankowe zapoczątkowali w Europie 30 lat temu Austriacy. Później pokochali je Niemcy i inni. W końcu zaczęły się problemy.
„Odfrankowienie”
Odfrankowienie kredytu to zamiana kredytu w CHF na kredyt złotówkowy, jednak nie w taki sam sposób jak przy przewalutowaniu, które proponują banki w ramach ugody. Odfrankowienie to stwierdzenie nieważności klauzul indeksacyjnych. Polega właśnie na usunięciu z umowy niedozwolonych postanowień umownych i uznaniu, że frankowicz spłacał kredyt w zawyżonej wysokości. Skoro klauzule indeksacyjne są nieważne, to bank nigdy nie był uprawniony do przeliczania spłacanych rat wyrażonych w złotówkach na franki szwajcarskie. Kredyt indeksowany jest bowiem od samego początku kredytem złotówkowym i tak powinien być traktowany. Bank powinien dokonać zwrotu wszystkich nadpłaconych rat kredytu oraz tzw. spreadów, co skutkować będzie także zmniejszeniem wysokości aktualnych rat. Odfrankowienie dotyczy bowiem przeszłych oraz przyszłych rat. Równie ważne jest także to, że po przewalutowaniu niezmienne pozostają inne warunki umowy, a więc również nie zwiększa się oprocentowanie oraz pozostaje ono zależne od wskaźnika SABOR, nie zaś WIBOR, jak dla innych kredytów złotowych.
Wykorzystując przykład powyżej opisanego kredytu, odfrankowienie kredytu oznacza zmniejszenie raty z 1549 zł do 704 zł, spadek zadłużenia wobec banku z 434,5 tys. zł do 197,5 tys. zł (zmniejszenie salda zadłużenia o niemal 240 tys. zł). Odfrankowienie kredytu dotyczy całego okresu umowy, co oznacza, że przez lata spłat nadpłacone zostało blisko 96,6 tys. zł, łączna korzyść z rozliczenia kredytu bez indeksacji to blisko 333,6 tys. zł.
Dla drugiego przykładu zmieszczonego w tabeli łączna korzyść z rozliczenia kredytu bez indeksacji wynosi ponad 892 tys. zł.
Unieważnienie umowy
Skutkiem wyeliminowania klauzul indeksacyjnych z umowy kredytowej może być również nieważność kredytu indeksowanego. W przypadku kredytu indeksowanego należy zatem rozważyć unieważnienie umowy kredytu indeksowanego i żądanie od banku zwrotu wszystkich dotychczas wpłaconych kwot. Najprościej mówiąc, jest to nakaz doprowadzenia stanu zadłużenia obu stron do stanu faktycznego, który miał miejsce, zanim została podpisana umowa kredytu. Nakłada to obowiązek zarówno na bank, jak i na kredytobiorcę. Bank musi zwrócić klientowi wszystkie pobrane od niego odsetki, prowizje i spready. Kredytobiorca z kolei musi zwrócić całą kwotę faktycznie udostępnioną mu w ramach kapitału kredytu frankowego.
Czytaj więcej
Kredyt hipoteczny można również zaciągnąć na zakup działki. Jest jednak o niego trudniej, a będzie jeszcze gorzej: w górę idą stopy procentowe i wymagania banków.
Jak to wygląda na przykładzie. Jeśli zaciągnięto w banku kredyt na kwotę 270 tys., to tę kwotę trzeba w całości oddać do banku. Zgodnie z wyliczeniami do banku zostało spłacone już 218,5 tys. zł, co oznacza, że trzeba jeszcze dopłacić niemal 51,5 tys. zł. I to wszystko, łączne korzyści wynikające z takiego rozwiązania to 383 tys. zł.
Dla drugiego przykładu zmieszczonego w tabeli łączna korzyść z rozliczenia nieważnej umowy wynosi ponad 1 mln zł.
Wniosek o udzielenie zabezpieczenia
W przypadku tak galopującego kursu franka szwajcarskiego warto złożyć wniosek w sądzie o udzielenie zabezpieczenia. Zabezpieczenie w przypadku roszczeń kierowanych przeciwko bankom polega na czasowym zawieszeniu obowiązku spłaty kredytu, pomimo że umowa kredytowa nadal obowiązuje i sąd jeszcze nie stwierdził jej nieważności. Sądy takie wnioski rozpatrują bardzo szybko, nawet w kilka dni. O uzyskanie zabezpieczenia frankowicz może starać się na każdym etapie postępowania sądowego.
Wnosząc o zabezpieczenie przed pozwaniem banku, kredytobiorca i tak będzie musiał złożyć pozew przeciwko bankowi najpóźniej w przeciągu dwóch tygodni od uzyskania zabezpieczenia, a jeśli tego nie zrobi, udzielone zabezpieczenie zostanie uchylone i kredyt będzie trzeba spłacać na dotychczasowych warunkach. Nie można więc uzyskać zabezpieczenia i na tym poprzestać, postępowanie sądowe musi się wówczas odbyć.
Jakie są koszty sprawy frankowej
Pierwszym i najważniejszym wydatkiem związanym ze wszczęciem przeciwko bankowi sprawy jest koszt opłaty od pozwu. W praktyce koszt ten wynosi 1000 zł. Przy czym należy mieć na uwadze, że jeżeli decydujemy się na wystąpienie z dwoma roszczeniami (np. o zapłatę i o unieważnienie umowy), należy uiścić dwie osobne opłaty (łącznie 2000 zł). Jeśli decydujemy się na ustanowienie pełnomocnika to będzie trzeba wnieść opłatę skarbową – 17 zł od każdej osoby, która widnieje na umowie kredytowej.
W toku sprawy może okazać się, że będzie potrzebna opina biegłego sądowego – to koszt 1–3 tys. zł. A także inne koszty związane np. ze stawiennictwem świadka na rozprawie czy koniecznością zgromadzenia materiału dowodowego.
Koszty postępowania pokrywa strona przegrywającą sprawę. Oznacza to, że w przypadku wygrania sprawy przez kredytobiorcę sąd zasądza od banku na jego rzecz zwrot wszystkich dotychczas poniesionych przez niego kosztów, tj. opłaty od pozwu, opłaty od pełnomocnictwa, ewentualnej zaliczki na opinię biegłego, jak też tzw. koszty zastępstwa adwokackiego (oczywiście jeśli strona w danym procesie była reprezentowana przez pełnomocnika).
Natomiast w przypadku przegrania sprawy przez kredytobiorcę dotychczas poniesione koszty nie podlegają zwrotowi kredytobiorcy, a nadto kredytobiorca będzie musiał uiścić bankowi koszty jego zastępstwa procesowego (jeżeli bank będzie korzystał z pomocy adwokata lub radcy prawnego).
Czytaj więcej
Rada Polityki Pieniężnej po raz czwarty w tym roku podniosła oprocentowanie stóp procentowych. Stopa referencyjna wynosi obecnie 4,5 proc., to o 4 pkt. proc. więcej niż w październiku ubiegłego roku.
Apelacja podlega opłacie najczęściej w wysokości analogicznej do wysokości opłaty od pozwu (wyjątek dotyczy sytuacji, kiedy przedmiotem zaskarżenia jest tylko część wyroku).
Wynagrodzenie kancelarii w sprawie frankowej powinno być ustalone indywidualnie, przy uwzględnieniu wysokości roszczenia i stopnia skomplikowana sprawy.
Często kancelarie stosują kilka rodzajów wynagradzania:
- wynagrodzenie jednorazowe – niezależne od wyniku sprawy
- wynagrodzenie oparte na opłacie inicjacyjnej i premię za sukces tzw. succese fee za wygranie sporu- zazwyczaj 5–10 proc.
Porównując cennik kancelarii adwokackich, trzeba dokładnie spytać, co wchodzi w cenę. Np. czy jest to koszt sprawy tylko w I instancji, czy także drugiej? Czy opłata obejmuje ewentualne odwołanie w sądzie najwyższym? Czy w razie braku spłaty zobowiązań przez bank kancelaria poprowadzi egzekucje od banku. Po prostu trzeba porównać ceny z zakresem usług.
Ważne pojęcia
Kredyt indeksowany – kredyt udzielony oraz wypłacony w złotówkach, ale waloryzowany (indeksowany) do kursu franka szwajcarskiego. Polega to na tym, że po wypłaceniu kwoty kredytu w złotówkach kwota zobowiązania frankowicza jest przeliczana przez bank po kursie kupna CHF według tabeli kursów walut stosowanej przez dany bank.
Raty kapitałowo-odsetkowe – określone są w harmonogramie spłaty w walucie CHF. Wysokość każdej z tych rat jest przeliczana z waluty CHF na PLN zgodnie z kursem sprzedaży CHF według tabeli kursów walut obowiązującej w danym banku. W konsekwencji spłata każdej raty jest uzależniona od kursów franka szwajcarskiego wynikających z tabel kursów banków.
Spread – różnica pomiędzy kursem kupna i sprzedaży franka szwajcarskiego. Banki, stosując przy spłacie każdej raty kredytu indeksowanego tabele kursów kupna oraz sprzedaży, pobierają wspomnianą różnicę, która stanowi dodatkowe, niezgodne z prawem wynagrodzenie banku.
Ile kosztuje postępowanie sądowe
Polski ustawodawca ustanawia tzw. stawki minimalne za prowadzenie sprawy, które wynoszą
do 500 zł – 90 zł;
powyżej 500 zł do 1500 zł – 270 zł;
powyżej 1500 zł do 5000 zł – 900 zł;
powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1800 zł;
powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 3600 zł;
powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;
powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł – 10 800 zł;
powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;
powyżej 5 000 000 zł – 25 000 zł.
