Niekwestionowaną liderką Kompasu Sztuki 2013 została Alina Szapocznikow, wybitna artystka, prekursorka sztuki feministycznej. Awansowała z trzeciej pozycji w ubiegłym roku (Kompas Sztuki, „Moje Pieniądze”, 9 maja 2013 r.). W rankingu podsumowującym 2007 r. była na pozycji ósmej.
Artystka zmarła w 1973 r. w wieku 47 lat. Niedawno została odkryta na nowo i od razu zdobyła rozgłos. Pod koniec 2011 r. odbyła się głośna wystawa jej twórczości w Brukseli, później w Hammer Museum w Los Angeles, a następnie w MoMA w Nowym Jorku, w jednym z najbardziej prestiżowych muzeów świata. W kwietniu 2013 r. można było podziwiać jej rysunki i rzeźby w Centrum Pompidou. Wystawy w tak renomowanych instytucjach potwierdziły klasę artystki, co przełożyło się na wzrost zainteresowania ze strony czołowych kolekcjonerów.
Miało to oczywiście wpływ na ceny. Prace Aliny Szapocznikow kosztują teraz przeciętnie 150–300 tys. euro. W grudniu 2011 r. na aukcji w Brukseli jej rzeźba została sprzedana za 600 tys. euro. W zeszłym roku na Art Basel w Bazylei, najbardziej liczących się targach sztuki, za 580 tys. euro oferowano jej rzeźbę na stoisku Andrea Rosen Gallery z Nowego Jorku. Natomiast krakowska Starmach Gallery wystawiła pracę artystki za 600 tys. euro.
W latach 60. Alina Szapocznikow przebywała w Paryżu. Tworzyła wtedy poliestrowe odlewy fragmentów własnego ciała, które zamieniała w przedmioty użytkowe: lampy, popielniczki. Jest też autorką rzeźbiarskich kolaży, w których zostały zatopione rodzinne fotografie. Prace te należą teraz do najbardziej poszukiwanych.
Bałka, Abakanowicz, Opałka
Mirosław Bałka (rocznik 1958) w najnowszej edycji Kompasu Sztuki jest drugi, podobnie jak rok wcześniej. Już od kilkudziesięciu lat jest on obecny na międzynarodowym rynku sztuki. W swojej twórczości porusza tematy wzniosłe: przemijanie, śmierć, Holokaust. Wykorzystuje nietypowe materiały, m.in.: mydło, popiół, sól, włosy, stare deski, rdzewiejące pręty. Jego sztuka jest raczej hermetyczna, doceniana przez wyrobionych odbiorców.
